Οι Σεφαρδίτες, οι Γερμανοί και οι Ανατολικοευρωπαίοι μετανάστες συνεισέφεραν με διαφορετικούς τρόποους στη διαμόρφωση του αμερικάνικου εβραϊσμού. My Jewish Learning, Joellyn Zollman.
Ο σημερινός αμερικάνικος εβραϊσμός είναι κυρίως ασκεναζί, αυτό σημαίνει ότι αποτελείται από Εβραίους των οποίων η καταγωγή έρχεται από τη Γερμανία και την ανατολική Ευρώπη. Ωστόσο, οι πρώτοι Εβραίοι που έφτασαν σε αυτό που θα γίνονταν οι Η.Π.Α. ήταν σεφαρδίτες –με καταγωγή από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Το άρθρο αυτό ρίχνει μια ματιά στα τρία μεγάλα ρεύματα της σεφαρδίτικης και ασκεναζίτικης μετανάστευσης στην Αμερική.
Οι ιστορικοί παραδοσιακά διακρίνουν την αμερικάνικη εβραϊκή μετανάστευση σε τρεις περιόδους: τη σεφαρδική, τη γερμανική και την ανατολικοευρωπαϊκή. Ενώ μπορεί να ειπωθεί ότι οι μετανάστες κάθε περιόδου δεν είχαν μόνο μια καταγωγή (κάποιοι Γερμανοί ήρθανε, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της «σεφαρδικής» περιόδου και κάποιοι Ανατολικοευρωπαίοι κατά τη διάρκεια της «γερμανικής» περιόδου), το γεγονός παραμένει ότι η κυρίαρχη μεταναστευτική ομάδα της εποχής επηρέαζε τον χαρακτήρα της αμερικάνικης εβραϊκής κοινότητας.
Οι Σεφαρδίτες Εβραίοι Η πρώτη ομάδα σεφαρδιτών εποίκων έφτασε στο Νέο Άμστερνταμ το 1654 από τη Βραζιλία. Για πολλές δεκαετίες μετέπειτα, οι περιπετειώδεις σεφαρδίτες και ασκεναζίτες έμποροι εγκαταστάθηκαν στα αμερικάνικα αποικιακά λιμάνια, συμπεριλαμβανόμεων των Νιούπορτ, Νέο Άμστερνταμ (έπειτα Νέα Υόρκη), Φιλαδέλφεια, Τσάρλεστον και Σαβάνα. Ενώ οι ασκεναζί Εβραίοι ξεπέρασαν σε αριθμούς τους σεφαρδίτες από το 1730, ο χαρακτήρας της αμερικανο-εβραϊκής κοινότητας παρέμεινε σεφαρδίτικος μέσα σε όλη την περίοδο της Αμερικάνικης Επανάστασης. Οι αποικιακές αμερικάνικες συναγωγές έμειναν πιστές στα σεφαρδίτικα θρησκευτικά έθιμα και υπερείχαν σε όλες τις πλευρές τις εβραϊκής θρησκευτικής ζωής. Η συναγωγή, ωστόσο, δεν προσπαθούσε να κάνει κουμάντο στις οικονομικές δραστηριότητες των (κυρίως εμπόρων) μελών της. Αυτό σήμαινε μια αλλαγή παραδείγματος από τον Παλιό Κόσμο, όπου οι συναγωγές σε μέρη όπως το Άμστερνταμ, το Λονδίνο και το Ρεσίφε της Βραζιλίας φορολογούσαν τις εμπορικές συναλλαγές, επιτηρούσαν τις εβραϊκές εκδόσεις και τιμωρούσαν τα μέλη τους για τα λάθη τους σε επίπεδο ατομικής ή και εμπορικής ηθικής. Με αυτό τον τρόπο, οι αποικιακές συναγωγές έθεσαν ένα προηγούμενο καταμερισμού εργασίας – μια διχοτόμηση ανάμεσα εβραϊκά και λοιπά εγκόσμια θέματα – στην αμερικάνικη εβραϊκή ζωή.
Οι αποικιακές αμερικάνικες σεφαρδίτικες συναγωγές επίσης προσπάθησαν να συνδυάσουν μια σύγχρονη έννοια της αισθητικής με τον παραδοσιακό Ιουδαϊσμό, δημιουργώντας ένα ορθολογικό και εκλεπτυσμένο εκκλησίασμα. Οι συναγωγές καθιέρωσαν νέους κανόνες ώστε οι λειτουργίες και οι συναντήσεις να λαμβάνουν χώρα με την απαραίτητη ευλάβεια και κοσμιότητα. Για παράδειγμα, οι αποικιακές συναγωγές καθιέρωσαν θέσεις για άνδρες και γυναίκες μέλη τους έτσι ώστε ο καθένας να γνωρίζει ποια είναι η θέση του κατά τη διάρκεια του εκκλησιάσματος. Αυτή η κίνηση δεν εξαφάνισε μόνο το ανακάτεμα του πλήθους και τους εβδομαδιαίους καυγάδες γύρω από το που θα κάτσει ο καθένας, αλλά επίσης εγκαθίδρυσε και μια ιεραρχία εντός του εκκλησιάσματος όπου οι καλύτερες θέσεις προορίζονταν για τις οικογένειες του εκκλησιάσματος με το μεγαλύτερο πρεστίζ (οι οποίες με τη σειρά τους πλήρωναν τις μεγαλύτερες συνδρομές). Στην Ευρώπη εξάλλου τις λειτουργίες τις παρακολουθούσαν τόσο λίγες γυναίκες που δεν χρειαζόταν να καθοριστούν θέσεις. Αντιθέτως, οι Αμερικανίδες παρακολουθούσαν τις θρησκευτικές λειτουργίες τακτικά. Αυτό το ζήτημα –η συμφιλίωση των μοντέρνων τρόπων με την εβραϊκή παράδοση– θα απασχολούσε και τα επόμενα κύματα της εβραϊκής μετανάστευσης όπως του Γερμανούς και τους Ανατολικοευρωπαίους, όταν προσπάθησαν να χτίσουν τα θρησκευτικά τους κινήματα στην Αμερική, το Μεταρρυθμιστικό και το Συντηρητικό.
Οι Γερμανοί
Οι Γερμανοεβραίοι άρχισαν να έρχονται στην Αμερική σε σημαντικούς αριθμούς τη δεκαετία του 1840. Οι Εβραίοι εγκατέλειψαν τη Γερμανία εξαιτίας διώξεων, περιοριστικών για αυτούς νόμους, οικονομικών δυσκολιών και της αποτυχίας των κινημάτων –που υποστηρίχθηκαν σθεναρά από τους Γερμανοεβραίους– υπέρ της επανάστασης και της χειραφέτησης. Είδανε την Αμερική ως αντίδοτο σε αυτές τις δυσκολίες –έναν τόπο οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών.
Μέχρι το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου περίπου 250.000 Γερμανόφωνοι Εβραίοι ήρθαν στην Αμερική. Αυτή η ογκώδης μεταναστευτική κοινότητας επέκτεινε την αμερικανοεβραϊκή γεωγραφία εγκαθιστάμενη σε μικρότερες πόλεις και χωριά στο κεντροδυτικά, τα δυτικά και τα νότια των Η.Π.Α. Οι Γερμανοεβραίοι μετανάστες συχνά ξεκινούσαν να δουλεύουν ως γυρολόγοι μικροπωλητές και εγκαθίσταντο μόνιμα σε μία από τις πόλεις που γυρνούσαν, ανοίγοντας ένα μικρό μαγαζί. Αυτός τους ο διασκορπισμός βοήθησε τον αμερικάνικο Ιουδαϊσμό να καθιερωθεί ως εθνικό δόγμα.
Αν οι Γερμανοεβραίοι είχαν μία πόλη που ήταν εξολοκλήρου δική τους ανακάλυψη, αυτή ήταν το Σινσινάτι. Οι Γερμανοί μετανάστες κατέκλυσαν την περιοχή μιας και θεωρούταν κόμβος για το εμπόριο στα κεντροδυτικά και τα δυτικά των Η.Π.Α. Το Σινσινάτι έγινε η έδρα του Αμερικάνικου Μεταρρυθμιστικού Ιουδαϊσμού και η πατρίδα του πρώτου Αμερικανού ηγέτη του κινήματος, του Isaac Mayer Wise (ενός μετανάστη από τη Βοημία), της εφημερίδας και των διαλέξεών του.
Πέραν της προώθησης του Μεταρρυθμιστικού Ιουδαϊσμού στην Αμερική, οι Γερμανοεβραίοι μετανάστες δημιούργησαν σημαντικούς και μακραίωνους θεσμούς όπως η οργάνωση B’nai B’rith, η Αμερικανοεβραϊκή Επιτροπή και το Εθνικό Συμβούλιο των Εβραίων Γυναικών.
Οι Ανατολικοευρωπαίοι Οι Ανατολικοευρωπαίοι Εβραίοι ξεκίνησαν να μεταναστεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σημαντικά νούμερα από τη δεκαετία του 1880. Εκδιώχθηκαν από την Ευρώπη εξαιτίας του υπερ-πληθυσμού και της καταπιεστικής νομοθεσίας εις βάρος τους, καθώς της φτώχειας τους. Στράφηκαν προς την Αμερική και αυτοί με το όραμα της οικονομικής και κοινωνικής ανόδου. Ανάμεσα στο 1880 και την έναρξη των περιοριστικών νόμων για τη μετανάστευση, το 1924, πάνω από δύο εκατομμύρια Εβραίοι από τη Ρωσία, την Αυστρο-Ουγγαρία και τη Ρουμανία, έφτασαν στην Αμερική. Για άλλη μια φορά, ο χαρακτήρας του αμερικάνικου εβραϊσμού μεταλλάχθηκε, καθώς οι Ανατολικοευρωπαίοι έγιναν η πλειοψηφία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Οι Εβραίοι Μετανάστες στη Βιομηχανία Ρούχων
Οι μετανάστες έτειναν να εγκαθίστανται στις φτωχότερες συνοικίες των μεγάλων πόλεων. Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια, Βοστόνη, Βαλτιμόρη και Σικάγο, για παράδειγμα, είχαν όλες τους εβραϊκές συνοικίες στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι συνθήκες διαβίωσης σε αυτές τις γειτονιές ήταν συχνά ασφυκτικές και τρισάθλιες. Οι μετανάστες έβρισκαν δουλειές σε εργοστάσια, ειδικά στη βιομηχανία ένδυσης, αλλά επίσης και στην κατασκευή τσιγάρων, την παραγωγή τροφίμων και τις κατασκευές. Οι Εβραίοι εργάτες υποστήριξαν τον αγώνα του εργατικού κινήματος για καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η Γίντις κουλτούρα, με τη μορφή του θεάτρου, της δημοσιογραφίας και της πρόζας κατέκλυσαν τις αμερικάνικες εβραϊκές γειτονιές μεταναστών και τα βάσανα του μετανάστη εργάτη αποτελούσε κοινό ζήτημα της σχετικής κουλτούρας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Εβραίοι Μετανάστες και Εργατικά Συνδικάτα
Οι ανατολικοευρωπαίοι Εβραίοι έφεραν επίσης μαζί τους συγκεκριμένες ιδεολογικές αρχές που θα επηρέαζαν τον αμερικάνικο εβραϊσμό. Πολλοί από τους εργάτες υποστήριζαν το σοσιαλισμό ή τον κομμουνισμό με σκοπό την εξασφάλιση οικονομικής και κοινωνικής ισότητας. Με αυτό τον τρόπο οι ανατολικοευρωπαίοι εγκαθίδρυσαν έναν ισχυρό σύνδεσμο ανάμεσα στους Αμερικανούς Εβραίους και τις πολιτικές ελευθερίες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Το Γίντις Θέατρο στη Νέα Υόρκη
Επιπρόσθετα, οι ανατολικοευρωπαίοι έφεραν μαζί τους μια δίχως προηγούμενο υποστήριξη για τον εβραϊκό εθνικισμό. Εκπαίδευσαν την αμερικανοεβραϊκή κοινότητα πάνω σε αυτό το ζήτημα, ακόμα και αν αυτό δεν έκανε την εμφάνισή του ανάμεσα στους πρώτους της ηγέτες. Η Henrietta Szold, η ιδρύτρια της ομάδας γυναικών Hadassah, απέδωσε τα εύσημα στους μαθητές της στα νυχτερινά σχολεία για την εισαγωγή της στις βασικές αρχές του Σιωνισμού.
Τέλος, οι ανατολικοευρωπαίοι Εβραίοι παγίωσαν την ύπαρξη ενός πιο ποικιλόμορφου θρησκευτικά αμερικάνικου εβραϊκού πληθυσμού. Οι ανατολικοευρωπαίοι, για παράδειγμα, δεν ένιωθαν στην πλειοψηφία τους άνετα με το Μεταρρυθμιστικό κίνημα του Ιουδαϊσμού. Η επιμονή τους στη διατήρηση της παράδοσης, αν και σε σύγχρονο πλαίσιο, συνεισέφερε στην ίδρυση του Συντηρητικού Ιουδαϊσμού and ενέπνευσε τον Ορθόδξο Εβραϊσμό με νέα ενέργεια, ανανεώνοντας τους σκοπούς του.
Η ευρείας κλίμακας εβραϊκή μετανάστευση στις Ηνωμένες Πολιτείες έληξε το 1924. Ακόμα και σήμερα η σύγχρονη Αμερικάνικη Εβραϊκή κοινότητα παραμένει σε μεγάλο βαθμό προϊόν αυτών των πρώτων μεταναστευτικών ομάδων.
Comments