Από σάκους με πτώματα και κοριούς σε συνέδρια μέχρι τη διευκόλυνση της αντικατασκοπείας του Φράνκο αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο η Μοσάντ έχτισε και κόντεψε να καταστρέψει ίσως την πιο ακλόνητη υπόγεια σχέση που είχε το Ισραήλ με οποιοδήποτε αραβικό κράτος. Haaretz. Του Yossi Melman, 17-12-2020.
Έξι δεκαετίες μυστικών πληροφοριών, στρατιωτικών, πολιτικών και πολιτισμικών δεσμών μεταξύ Ισραήλ και Μαρόκο επιτέλους καρποφόρησαν δημοσίως με την ανακήρυξη της τελευταίας εβδομάδας περί κανονικοποίησης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Κάθε ένας αρχηγός της Μοσάντ από τη δεκαετία του 1960 – ο Αμίτ, ο Ζαμίρ, ο Χόφι, ο Αντμόνι, ο Σαβίτ, ο Γιατόμ, ο Χαλεβί, ο Νταγκάν, ο Πάρδο και ο τρέχων αρχηγός της Γιόσι Κοέν έχει επισκεφτεί αυτό το βορειοαφρικανικό έθνος και έχει συναντηθεί με τους αρχηγούς του και τους επικεφαλής των μυστικών του υπηρεσιών. Αλλά πάνω σε ποιες βάσεις χτίστηκε αυτή μακρόχρονη σχέση, ίσως η πλέον ακλόνητη ανάμεσα στο Ισραήλ και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του αραβικού κόσμου;
Στην καρδιά αυτής της μακράς υπόγειας συμμαχίας υπήρχε πάντοτε η απλή, αμοιβαία αναγνώριση του γεγονότος ότι με την κοινή συνεργασία οι δύο χώρες θα εξυπηρετήσουν με τον καλύτερο τρόπο τα εθνικά τους συμφέροντα. Μέσα στα χρόνια οι σχέσεις είχαν τα πάνω τους και τα κάτω τους, μετασχηματίστηκαν πήραν άλλες μορφές, κάποιες φορές και αντιφατικές, αλλά πάντοτε στον πυρήνα τους ήταν στέρεες.
Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, το Ισραήλ είχε σχέσεις με το γαλλο-κρατούμενο Μαρόκο αλλά οι σχέσεις πραγματικά έγιναν πιο δυναμικές μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Μαρόκο από τη γαλλική αποικιοκρατία τον Μάρτιο του 1956.
Οι Γάλλοι είχαν επιτρέψει στους Μαροκινούς Εβραίους να φεύγουν ελεύθερα από τη χώρα (70.000 το είχαν κάνει), αλλά ο νέος βασιλιάς Μοχάμεντ ο Πέμπτος περιόρισε τα δικαιώματα των Εβραίων να ταξιδεύουν και τους απαγόρευσε να μεταναστεύουν στο Ισραήλ. Ο σιωνισμός ανακηρύχθηκε έγκλημα το 1959. Ο βασιλιάς πίστευε, όπως και άλλοι Άραβες κυβερνήτες, ότι οποιοσδήποτε μετανάστευε στο Ισραήλ δεν θα δυνάμωνε απλώς αυτό το κράτος, αλλά με τη στρατολόγησή του θα κατέληγε να πολεμήσει τους Άραβες αδερφούς τους, ακόμη και τους συμμάχους ή τον ίδιο τον στρατό του Μαρόκο.
Η Μοσάντ τότε πέρασε στη δράση για να βρει έναν τρόπο να άρει το λοκ ντάουν του βασιλιά. Κινητοποίησε μια ομάδα Ισραηλινών πρακτόρων, πολλοί εκ των οποίων Μαροκινοί Εβραίοι, όλοι τους γαλλόφωνοι και αραβόφωνοι, για να σκεφτούν τρόπους για να εξάγουν τους 150.000 εναπομείναντες Εβραίους του Μαρόκο.
Η ομάδα λεγόταν Μισγκέρετ (Misgeret), δηλαδή «Πυροτέχνημα» και ήταν υπεύθυνη όχι μόνο για τη διεξαγωγή της παράνομης μετανάστευσης προς το Ισραήλ αλλά επίσης και για την οργάνωση μονάδων που θα υπερασπίζονταν τις εβραϊκές κοινότητες από τις απειλές και την κακοποίηση που υφίσταντο από μια όλο και αυξανόμενη αραβική, μουσουλμανική πλειοψηφία. Οι μονάδες αυτο-άμυνας εξοπλίστηκαν με κανονικό οπλισμό. Ο Σμουέλ Τολεδάνο (Shmuel Toledano), ένας πράκτορας της Μοσάντ για πολλά χρόνια, τέθηκε επικεφαλής της επιχείρησης, η οποία κράτησε για πέντε χρόνια.
Η Επιχείρηση Πυροτέχνημα κανόνιζε τα ταξί και τα φορτηγά που έπαιρναν τους Εβραίους εκτός Μαρόκο. Όπου ήταν απαραίτητο οι πράκτορες «λάδωναν» όλων των ειδών τους ένστολους σε όλο το μήκος της διαδρομής. Μια αγαπημένη τους διαδρομή ήταν μέσα από την Ταγγέρη, μια διεθνής πόλη τότε, και από το λιμάνι της μέσω πλοίων στο Ισραήλ.
Αργότερα, δύο πόλεις των μαροκινών ακτών που παρέμεναν υπό ισπανικό έλεγχο, η Θέουτα (Ceuta) και η Μελίγια (Melilla) επίσης εξυπηρέτησαν ως βάσεις του σχεδίου. Για να χρησιμοποιήσει αυτές τις τοποθεσίες, η Μοσάντ απέκτησε πλήρη συνεργασία με τον φασίστα δικτάτορα της Ισπανίας, τον Στρατηγό Φρανσίσκο Φράνκο.
Ο Φράνκο, πίστευε η Μοσάντ, ενέκρινε την επιχείρηση από ενοχές για τους δεσμούς του με τον Χίτλερ (συν το ότι παρέδωσε υπερπλήρεις λίστες Ισπανών Εβραίων στους Γερμανούς) και ακόμη γιατί η Ισπανία είχε διώξει τους δικούς της Εβραίους από το 1492.
Η Μοσάντ αγόρασε ένα πρώην στρατιωτικό στρατόπεδο που βρισκόταν στη βρετανική αποικία του Γιβραλτάρ, στη νότια ακτογραμμή της Ισπανίας. Το έδαφος αυτού και οι στρατώνες του μετατράπηκαν σε εγκαταστάσεις φιλοξενίας των Εβραίων που εγκατέλειπαν το Μαρόκο.
Μια τραγωδία άλλαξε τη φύση της επιχείρησης. Στις 10 Ιανουαρίου του 1961 ένα ψαράδικο καΐκι με το όνομα «Egoz» (Ιχθείς), πακτωμένο με παράνομους Εβραίους πρόσφυγες, αναποδογύρισε μέσα σε μια καταιγίδα που ξέσπασε ανάμεσα στη μαροκινή ακτή και το Γιβραλτάρ. Σαρανταδύο άνδρες, γυναίκες και παιδιά πνίγηκαν, μαζί με τον χειριστή του ραδιοπομπού της Μοσάντ. Η καταστροφή αυτή διέγειρε τη συμπόνοια του κόσμου από άλλες χώρες του εξωτερικού αλλά εξέθεσε τη μυστική επιχείρηση της Μοσάντ και εξόργισε τις μαροκινές αρχές. Η όλη επιχείρηση και οι πράκτορες τέθηκαν εν κινδύνω αλλά, ευτυχώς για το Ισραήλ, τον Μάρτιο του 1961 ο Μοχάμεντ ο Πέμπτος πέθανε και αντικαταστάθηκε από τον γιο του, τον Χασάν τον Δεύτερο.
Ο νέος βασιλιάς προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και πείστηκε από την Κοινή Αμερικανο-Εβραϊκή Επιτροπή Διανομής (JOINT) και την Εταιρεία Βοήθειας της Εβραϊκής Μετανάστευσης, δύο σημαντικές αμερικανο-εβραϊκές ανθρωπιστικές οργανώσεις ότι θα έκανε καλή εντύπωση αν επέτρεπε στους Εβραίους του βασιλείου του να φύγουν ελεύθερα προς το Ισραήλ.
Σε αντάλλαγμα, η JOIINT και η HIAS θα πλήρωναν δωροδοκίες στον νέο κυβερνήτη και τους υψηλούς αξιωματούχους του, ουσιαστικά έναν κεφαλικό φόρο για κάθε Εβραίο στον οποίο θα επιτρεπόταν να φύγει από το Μαρόκο, αλλά μεταμφιεσμένο ως «αποζημίωση» για τη μαροκινή κυβέρνηση που υποτίθεται είχε επενδύσει στην εκπαίδευση των ντόπιων Εβραίων. Υποστηριζόμενες λοιπόν από εβραϊκές δωρεές από τις Η.Π.Α., οι δύο οργανώσεις πλήρωσαν σχεδόν 50 εκατομμύρια δολάρια για να λαδώσουν τους τροχούς της μετανάστευσης σχεδόν 60.000 Μαροκινών Εβραίων.
Μια νέα φάση του σχεδίου μετανάστευσης ξεκίνησε με το όνομα «Yahkin» (Γιαχκίν), παίρνοντας το όνομα ενός εκ των στυλοβατών του Ναού του Σολομώντα. Και πάλι την επιχείρηση την έτρεξε η Μοσάντ. Με αυτό τον τρόπο άλλοι 80.000 Εβραίοι κατάφεραν να μεταναστεύσουν προς το Ισραήλ μεταξύ 1961 και 1967. Η μικρή εβραϊκή κοινότητα που έμεινε έπειτα στο Μαρόκο λειτούργησε έκτοτε σαν γέφυρα των ισραηλινο-μαροκινών δεσμών, ιδιαίτερα κατά τις ταραγμένες εποχές και τις κρίσεις.
Η Επιχείρηση Πυροτέχνημα που συνδύασε τη μετανάστευση με την κοινοτική αυτοάμυνα και τις δωροδοκίες θα εξυπηρετούσε ως μοντέλο για κάθε μελλοντική συνεργασία και υπόγειες επιχειρήσεις μεταξύ της Μοσάντ και της JOINT, εκ μέρους και άλλων εβραϊκών κοινοτήτων από όλο τον κόσμο που βρίσκονταν σε κατάσταση απελπισίας, από την Αργεντινή μέχρι το Ιράκ και τη Δυτική Ευρώπη, αργότερα την Υεμένη και την Αιθιοπία.
Η διακυβέρνηση του Χασάν του Δεύτερου θεωρήθηκε ως η χρυσή εποχή των μυστικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, σχέσεις που καλλιεργήθηκαν εξίσου από τη Μοσάντ και την μαροκινή ομόλογό της, καθοδηγούμενες από δύο αξιωματούχους του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών: του Στρατηγού Μοχάμεντ Ουφκίρ (Mohamed Oufkir) και του Συνταγματάρχη Αχμέντ Ντλίμι (Ahmed Dlimi). Και οι δύο αξιωματικοί αργότερα θα δολοφονούνταν με εντολή βασιλέα, ο οποίος τους κατηγόρησε ότι συνωμοτούσαν εναντίον του.
Το ντουέτο των μαροκινών υπηρεσιών πληροφοριών επέτρεψε στη Μοσάντ να ανοίξει σταθμό στη χώρα ο οποίος τοποθετήθηκε σε μια βίλα της πρωτεύουσας του Ραμπάτ και επανδρώθηκε από έμπειρους πράκτορες, μεταξύ των οποίων ο Γιόσεφ Πόρατ (Yosef Porat) και ο Ντοβ Ασντότ (Dov Ashdot).
Όταν το Μαρόκο φιλοξένησε τη δεύτερη σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου το 1965, οι υπηρεσίες ασφαλείας του αποφάσισαν να βάλουν «κοριούς» στα δωμάτια και στα λόμπι των ξενοδοχείων της Καζαμπλάνκα που θα έμεναν και θα συναντιούνταν όλοι οι Άραβες ηγέτες, βασιλιάδες, πρόεδροι και πρωθυπουργοί, καθώς και οι στρατιωτικοί τους αρχηγοί.
Αν και μπορεί αυτή να ήταν μια συνήθης πρακτική για οποιεσδήποτε υπηρεσίες ασφαλείας στον κόσμο, στην περίπτωση του Μαρόκο οι πράξεις του, τροφοδοτούνταν από την έλλειψη εμπιστοσύνης που είχε για τους αδελφούς του στον Αραβικό Σύνδεσμο και από την ενθάρρυνση της CIA, η οποία είχε διατηρούσε καλές σχέσεις με τον βασιλιά Χασάν. Αλλά αυτό που ήταν πραγματικά ασυνήθιστο ήταν η εμπλοκή ενός επισήμως εχθρικού κράτους στην τοποθέτηση κοριών: του Ισραήλ.
Σύμφωνα με ξένες αναφορές, οι πράκτορες της Μοσάντ ήταν επίσης εκεί, βοηθώντας τους τοπικούς τους συνεργάτες για βάλουν κοριούς και να μοιραστούν τις πληροφορίες τους. Σύμφωνα με τις αναφορές αυτές, το Μαρόκο βοήθησε τη Μοσάντ να φυτέψει πράκτορες σε εχθρικές αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος, ο τότε εχθρός-νούμερο-ένα του Ισραήλ. Αλλά η Μοσάντ σύντομα θα συνειδητοποιούσε ότι στον χώρο των κατασκόπων δεν υπάρχουν τσάμπα γεύματα. Οι Μαροκινοί ανέμεναν να ανταμειφθούν για όσα έκαναν – και μάλιστα με μια αρκετά προβληματική μορφή που κόντεψε να ρίξει στο φούντο δεκαετίες δουλειάς για να χτιστεί η μυστική συμμαχία Ισραήλ και Μαρόκο.
Οι Ουφκίρ και Ντλίμι ζήτησαν από τον αρχηγό της Μοσάντ Μείρ Αμίτ το 1965 να εκτελέσει τον Μεχντί Μπεν Μπάρκα, τον χαρισματικό ηγέτης της αντιπολίτευσης και ισχυρό αντίπαλο του Χασάν του Δεύτερου στο Μαρόκο. Ο Αμίτ συμβουλεύτηκε τον πρωθυπουργό Λεβί Εσκόλ. Ήταν ξεκάθαρα ένα ασύνηθες αίτημα: να γίνουν μισθοφόροι του Μαρόκο για μια εσωτερική πολιτική δολοφονία.
Ο Εσκόλ έθεσε βέτο στο αίτημα αυτό αλλά επέτρεψε στη Μοσάντ να βοηθήσει τους Μαροκινούς να εντοπίσουν που βρισκόταν ο Μπεν Μπάρκα. «Εξεπλάγην πόσο εύκολο ήταν αυτό για εμάς», μου είπε πριν λίγα χρόνια ο Ράφι Ειτάν (Rafi Eitan), τότε επικεφαλής των επιχειρήσεων της Μοσάντ στην Ευρώπη. (Ο Ειτάν πέθανε το 2019).
«Οι Μαροκινοί μας είπαν ότι ο Μπεν Μπάρκα ήταν στη Γενεύη. Ζήτησα από έναν από τους βοηθούς μας και βρήκε τη διεύθυνσή του σε τοπικό τηλεφωνικό κατάλογο.» Οι Μαροκινοί πράκτορες με τη βοήθεια πρώην Γάλλων αστυνομικών και πρακτόρων ασφαλείας που υποδύθηκαν ένα κινηματογραφικό συνεργείο, ξεγέλασαν τον Μπεν Μπάρκα και τον έφεραν στο Café Lippi στο Παρίσι όπου απήχθη μέρα-μεσημέρι.
Οι δύο πιο στενές επαφές της Μοσάντ μέσα από το Μαρόκο, ο Ουφκίρ και ο Ντλίμι, ανέκριναν προσωπικά και βασάνισαν τον Μπεν Μπάρκα μέχρι θανάτου. Δεν ήταν ξεκάθαρο αν είχαν εξαρχής πρόθεση να τον σκοτώσουν. Ο Ντλίμι πανικοβλήθηκε και έτρεξε στον Ειτάν για άλλη μία χάρη: να τους βοηθήσουν να ξεφορτωθούν το πτώμα. Σύμφωνα με αναφορές του ξένου Τύπου, ο Ειτάν άνοιξε έναν χάρτη, έδειξε σε μια δενδρόφυτη περιοχή της γαλλικής πρωτεύουσας, στο Μπουά ντε Μπουλόν (Bois de Boulogne), τους είπε να αγοράσουν ένα σακί οξύ, να τυλίξουν το πτώμα με αυτό και να το θάψουν εκεί. Το πτώμα του Μπεν Μπάρκα δεν ανακαλύφθηκε ποτέ αλλά η εκτέλεσή του προκάλεσε μια διπλωματική και πολιτική θύελλα στη Γαλλία, το Μαρόκο και το Ισραήλ.
Ο Γάλλος Πρόεδρος Σαρλ ντε Γκολ (Charles de Gaulle) ζήτησε εξηγήσεις από το Ισραήλ και απείλησε να κλείσει τον σταθμό της Μοσάντ στο Παρίσι, το βασικό της κέντρο επιχειρήσεων τότε στην Ευρώπη. Στο Ισραήλ, στήθηκε μια επιτροπή ερευνών για να απαντήσει στο βασικό ερώτημα: ποιος έδωσε την εντολή συμμετοχής στη συνωμοσία. Ο αρχηγός της Μοσάντ Αμίτ εξήγησε στον πρωθυπουργό Εσκόλ ότι το Ισραήλ ενεπλάκη μόνον εμμέσως στη δολοφονία αλλά ο κόσμος αρνούνταν να πιστέψει την ιστορία τους.
Αυτό το μοιραίο μαροκινό αίτημα θα συνέχιζε να εξυπηρετεί σαν προηγούμενο στο πως η Μοσάντ θα ανταποκρινόταν όταν υπηρεσίες ασφαλείας άλλων χωρών ζητούταν παρόμοια βοήθεια, ώστε να ξεφορτωθούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Από το φιάσκο Μπεν Μπάρκα κι έπειτα, η Μοσάντ απέρριπτε πάντοτε αυτά τα αιτήματα.
Δύο χρόνια αργότερα, το Ισραήλ κέρδισε μια γρήγορη νίκη στον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967. Το ισραηλινό πρεστίζ ανέβηκε και αυτό βοήθησε στην αναβάθμιση των σχέσεων με το Μαρόκο. Το πολεμικό απόθεμα του Ισραήλ -τανκς και πυροβολικό γαλλικής κατασκευής- πουλήθηκαν στον μαροκινό στρατό. Ωστόσο οι βολικές αυτές σχέσεις δεν απέτρεψαν τον βασιλιά Χασάν τον Δεύτερο να στείλει τις ένοπλες δυνάμεις να βοηθήσουν την Συρο-Αιγυπτιακή πολεμική προσπάθεια εναντίον του Ισραήλ το 1973. Σε αντίποινα, ο επικεφαλής της Μοσάντ Γιτζάκ Χόφι (Yitzhak Hofi) παρήγγειλε αναστολή συνεργασίας με το Μαρόκο.
Ο καυγάς δεν κράτησε πολύ. Το 1977 ο βασιλιάς Χασάν φιλοξένησε τις μυστικές συναντήσεις ανάμεσα στη Μοσάντ και την Αίγυπτο οι οποίες έστρωσαν το χαλί της ιστορικής απεύθυνσης του Αιγύπτιου προέδρου Σαντάτ στην ισραηλινή βουλή και τη συμφωνία ειρήνης που υπογράφηκε μεταξύ Ιερουσαλήμ και Καΐρου, την πρώτη του είδους που ανάμεσα στο Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο.
Οι Ισραηλινο-Μαροκινές σχέσεις σύντομα αποκαταστάθηκαν σε κάθε επίπεδο. Ισραηλινός στρατιωτικός εξοπλισμός αλλά και σύμβουλοι και ειδικοί έμαθαν στους Μαροκινούς ομολόγους τους πως να αναπτύσσουν αντι-εξεγερτικές τακτικές μάχης ενάντια στο Μέτωπο Πολισάριο (Polisario Front) το οποίο μάχεται για την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας, μιας πρώην ισπανικής αποικίας που προσαρτήθηκε από το Μαρόκο το 1976.
Μετά τη διαδικασία ειρήνευσης μεταξύ Ισραήλ και PLO και τις Συμφωνίες του Όσλο, στα πρότυπα του δρόμου άλλων αραβικών και ισλαμικών κρατών, το Μαρόκο εκκίνησε μια νέα χαμηλού προφίλ διπλωματική αποστολή στο Τελ Αβίβ. Μετά τη Δεύτερη Ιντιφάντα, ο βασιλιάς Μοχάμεντ ο Έκτος, ο οποίος εντωμεταξύ είχε κληρονομήσει το στέμμα από τον εκλιπόντα πατέρα του Χασάν, διέταξε η αποστολή να συνοψίσει τις εργασίες της το 2000.
Αλλά οι ανεπίσημοι δεσμοί πάντοτε έμεναν άθικτοι. Υπολογίζεται ότι περίπου ένα εκατομμύριο Ισραηλινοί μπορούν να επικαλεστούν τη μαροκινή της καταγωγή και μαζί με άλλους Ισραηλινούς τους επιτρέπεται να πετάξουν αεροπορικά και να ταξιδέψουν όπου θέλουν στο Μαρόκο. Οι διμερείς εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται συνεχώς σε άνοδο. Οι δεσμοί των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού των δύο χωρών είναι στο καλύτερο επίπεδο από ποτέ. Η πρόσφατη ανακοίνωση κανονικοποίησης των σχέσεων επισημοποιεί δημοσίως τις μακρές υπόγειες σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Μαρόκο που έσπειρε και καλλιέργησε η Μοσάντ. Είναι ένα κλασικό παράδειγμα του πως λειτουργεί η Μοσάντ ως ο σκιώδης βραχίονας της εξωτερικής πολιτικής του Ισραήλ, και δεν θα αποτελούσε έκπληξη και αν οι σχέσεις με άλλα κράτη όπως το Ομάν, η Σαουδική Αραβία και η Ινδονησία, όπου οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ έχουν κάνει ήδη προεργασία, αποκτήσουν δημόσιο πρόσωπο, με την ίδρυση επίσημων διπλωματικών σχέσεων. Πηγή: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium.HIGHLIGHT-assassination-bribes-smuggling-jews-inside-mossad-s-secret-alliance-with-morocco-1.9372580?utm_source=mailchimp&utm_medium=content&utm_campaign=haaretz-news&utm_content=6d5fe78081