top of page
  • Writer's pictureJewish&IsraelStories

Οι Αλγερινοί Εβραίοι που βοήθησαν τους Αμερικανούς να ελευθερώσουν τη χώρα από τους Ναζί

Το Νοέμβριο του 1942 ο Αϊζενχάουερ χρειαζόταν βοήθεια στο Αλγέρι ενώ τα στρατεύματά του έκαναν απόβαση στις ακτές. Γνωρίστε τον Τζος Άμπουλκερ (Jos Aboulker) και τους φίλους του. Μουσείο του Εβραϊκού Λαού στο Beit Hatfutsot και Ούσι Ντέρμαν (Ushi Derman), 16-01-2018.

Πολεμικά αεροπλάνα Wildcat F4F-4 Grumman, VF-41 και μεταγωγικά τύπου Group Four (CVG-4) του Πολεμικού Ναυτικού των Η.Π.Α. της 9ης Μεραρχίας (VF-9), δοκιμάζουν τα όπλα τους πάνω στο αεροπλανοφόρο USS Ranger (CV-4) στις αρχές Νοεμβρίου του 1942 (Credit: Wikipedia).

Περίπου 26.000 Εβραίοι ζούσανε στην Αλγερία το 1830 όταν η Γαλλία εισέβαλε στη χώρα και μετέτρεψε τη χώρα σε αποικία για 130 χρόνια. Ο αλγερινός εβραϊσμός απολάμβανε ελευθερία και ισότητα χάρη στον Άντολφ Κρεμιέ (Adolphe Crmieux), τον Γάλλο υπουργό Δικαιοσύνης που το 1870 έδωσε στους Αλγερινούς Εβραίους πλήρη δικαιώματα. Το Διάταγμα Κρεμιέ δήλωνε ότι οι Εβραίοι θα έπρεπε να έχουν όλα τα δικαιώματά τους ως άτομα αλλά κανένα δικαίωμα ως έθνος, σε μια προσπάθεια να θολώσει την εθνική τους ταυτότητα και να τους καταστήσει πιστούς και ισότιμους πολίτες της Γαλλίας.

Ο Τζόσεφ Άμπουλκερ, ηγέτης της εβραϊκής αντίστασης στην Αλγερία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου (Credit: Ghetto Fighters' House Museum).

Κατά τη διάρκεια της γαλλικής κατοχής, η εβραϊκή κοινότητα της Αλγερίας υπέστη μια ραγδαία και ριζοσπαστική πολιτισμική επανάσταση – περισσότερο από κάθε άλλη εβραϊκή κοινότητα της Βόρειας Αφρικής. Πολλά μέλη της κοινότητας εγκατέλειψαν τις παραδόσεις και την εβραϊκή τους ταυτότητα και έγιναν Γαλλόφιλοι. Το ποσοστό των Εβραίων στα επαγγέλματα της γαλλικής εποχής ήταν πολύ υψηλότερο από του συνολικού πληθυσμού. Αγκάλιασαν τη γαλλική κουλτούρα, κατανάλωσαν και παρήγαγαν τέχνη, λογοτεχνία και ποίηση. Αλλά το 1940, μετά τη γερμανική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Αλγερία έγινε προτεκτοράτο της κυβέρνησης του Βισύ που συνεργάστηκε με τους Ναζί. Το καθεστώς Βισύ κατήργησε το Διάταγμα Κρεμιέ, στερώντας από τους Αλγερινούς Εβραίους την υπηκοότητά τους, εκκινώντας μια σκληρή αντιεβραϊκή εκστρατεία. Σύντομα όλοι οι Εβραίοι φοιτητές και μαθητές αποβλήθηκαν από τα πανεπιστήμια και τα δημόσια σχολεία. Το 1941 οι Εβραίοι ήταν το 2% του πληθυσμού αλλά το 37% των φοιτητών ιατρικής, το 24% των φοιτητών νομικής, το 16% των φοιτητών θετικών επιστημών και το 10% των φοιτητών σε σχολές τέχνης. Εκείνη την εποχή όλος ο πληθυσμός των Εβραίων εκδιώχθηκε από τις θέσεις του στην κυβέρνηση και στα επαγγέλματα των γιατρών, των δικηγόρων και των καθηγητών. Αφέθηκαν έρμαιο στην οργή εκείνων των Γάλλων εποίκων και των Αλγερινών που γύρευαν να εκδικηθούν τους Εβραίους μετά από δεκαετίες φθόνου και εχθρότητας. Οι νέοι Εβραίοι που καθοδηγούνταν από τον Τζος Άμπουλκερ αποφάσισαν να αντιδράσουν. Ο Άμπουλκερ καταγόταν από εύπορη και μορφωμένη οικογένεια. Ο πατέρας του, Δρ Ανρί Άμπουλκερ (Henri Aboulker) ήταν επιτυχημένος γιατρός και χειρουργός και δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Αλγερίου. Η μητέρα του, Μπερτ Μπνισού-Άμπουλκερ (Berthe Bnichou-Aboulker) ήταν καταξιωμένη ποιήτρια και σεναριογράφος, μια από τις πρώτες γυναίκες της Αλγερίας που δημοσίευσαν το λογοτεχνικό τους έργο.

Αμερικάνοι στρατιώτες αποβιβάζονται στις ακτές της Αλγερίας το Νοέμβριο του 1942 (Credit: IWM).

Ο νεαρός Άμπουλκερ δεν αποδεχόταν τον ρατσισμό της Γαλλίας του Βισύ και τις διακρίσεις εναντίον των Εβραίων. Μάζεψε τους συγγενείς του, φοιτητές και φίλους και ίδρυσε μια εβραϊκή οργάνωση αντίστασης που μεταμφιέστηκε ως αθλητικός όμιλος με το όνομα Go Gras. Αυτό ήταν απλώς το όνομα ενός μη-Εβραίου προπονητή που δεν γνώριζε απολύτως τίποτε για τους πραγματικούς σκοπούς της λέσχης. Αρχικά, η λέσχη εστίασε σε τοπικά ζητήματα όπως η υπεράσπιση των Εβραίων από τη βία, η αγορά όπλων και η διανομή αντικυβερνητικών φυλλαδίων, ενώ παράλληλα προετοιμαζόταν για μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Η ομάδα έπρεπε να περιμένει μέχρι τις 8 Νοεμβρίου του 1942 για να ξεκινήσει τη θαρραλέα της επιχείρηση. Το καλοκαίρι του 1942 ήταν ένα λεπτό σημείο της μάχης των Συμμάχων κατά των Ναζί. Νωρίς τον Ιούλιο, τα στρατεύματα του στρατηγού Έρβιν Ρόμελ (Erwin Rommel) έφτασαν στο Ελ Αλαμέιν, στη μεσογειακή ακτή της Αιγύπτου απειλώντας να κατακτήσουν όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανόμενης της Διώρυγας του Σουέζ. Αργότερα, τον ίδιο μήνα, ξεκίνησε η Μάχη του Στάλινγκραντ, οπότε ο Στάλιν ζήτησε από τους Συμμάχους να ανοίξουν ένα νέο μέτωπο στη Δύση. Το βλέμμα των σχεδιαστών της στρατηγικής του πολέμου είχε στραφεί στα νοτιοδυτικά: στην Αφρική. Η Επιχείρηση Πυρσός ήταν το κωδικό όνομα της απόβασης των Συμμάχων στις ακτές του Μαρόκο και της Αλγερίας, στο πλαίσιο της συνολικής μάχης για τη Βόρεια Αφρική. Ο στρατηγός Ντουάϊτ Αιζενχάουερ (Dwight Eisenhower), ο Αμερικανός διοικητής της επιχείρησης, γνώριζε ότι υπήρχαν αξιωματικοί του στρατού του Βισύ των οποίων η δυσφορία για τους Ναζί ξεπερνούσε την αφοσίωσή τους στο καθεστώς. Οι Αμερικανοί χρειάζονταν βοήθεια από τα μέσα και βρήκαν τον Άμπουλκερ και τους άνδρες του. Οι μαχητές της αντίστασης θα καταλάμβαναν εγκαταστάσεις-κλειδιά στο Αλγέρι. Ξεκίνησαν από τη νύχτα της 8ης Νοεμβρίου του 1942. Ο Άμπουλκερ και οι φίλοι του χρειάστηκαν μόλις 15 λεπτά για να καταλάβουν το αρχηγείο της αστυνομίας του Αλγερίου και δύο κεντρικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς. Φορέσανε στολές του φασιστικού κινήματος και είχαν στην κατοχή τους ψεύτικα εντάλματα. Για 18 ώρες διέδωσαν ψεύτικες πληροφορίες και ψευδείς εντολές από ραδιοφώνου, παραπλανώντας το καθεστώς του Βισύ και επιτρέποντας έτσι στους Συμμάχους να κάνουν την απόβαση – η Επιχείρηση Πυρσός είχε ξεκινήσει. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 24 ωρών, μια αμερικάνικη δύναμη 2.000 στρατιωτών κατέλαβε το Αλγέρι με ελάχιστη αντίσταση από τους υπερασπιστές του.

Ένα ζευγάρι Εβραίων από την Αλγερία στα μέσα του 19ου αιώνα (Credit: Apic / Getty Images).

Οι Αμερικάνοι, οι οποίοι φοβήθηκαν ότι η αντίσταση του Go Gras θα ήταν ο πιο αδύναμος κρίκος της επιχείρησης, ήταν πανευτυχείς που αποδείχθηκαν λάθος. Η επιτυχημένη επιχείρηση είχε μακρόχρονες συνέπειες. Τώρα πια υπήρχαν δύο μέτωπα εναντίον του Ρόμελ, ανοίγοντας τον δρόμο για τη νίκη των Συμμάχων στην Ιταλία. Σε σύγκριση με άλλες περιπτώσεις εβραϊκού ηρωισμού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ολοκαύτωμα, η ιστορία του Go Gras σπάνια αναφέρεται στα ισραηλινά μαθήματα ιστορίας στο σχολείο ή το πανεπιστήμιο και τις τελετές μνήμης. Οι μαχητές του Γκέτο της Βαρσοβίας, για παράδειγμα, ήταν εξαιρετικά γενναίοι αλλά οι προσπάθειές του δεν είχαν σημαντικό αποτέλεσμα στο αποτέλεσμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο οι ήρωες της Αλγερινής αντίστασης πέρασαν στη λησμονιά.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν (Emmanuel Macron) περπατάει ανάμεσα στους τάφους των Αλγερινών Εβραίων στο ευρωπαϊκό κοιμητήριο του προαστίου της Μπολογκίν (Bologhine) στο Αλγέρι στις 14 Φεβρουαρίου του 2017 (Credit: AFP).

Η ιστοσελίδα του Μπάιτ Χατφουτσότ (Beit Xatfutsot) αφηγείται αυτή την ιστορία και διατηρεί προσβάσιμο το υλικό από την ιστορία του εβραϊκού λαού στο Ισραήλ και τη Διασπορά από το μακρινό παρελθόν μέχρι τις μέρες μας, στο σύγχρονο κράτος του Ισραήλ. Για την ιστοσελίδα του Beit Hatfutsot – The Museum of the Jewish People πατήστε εδώ www.bh.org.il Για την ιστοσελίδα του μπλογκ του Μουσείου πηγαίνετε εδώ: www.bh.org.il/category/blog-items Πηγή: https://www.haaretz.com/middle-east-news/MAGAZINE-the-jews-who-helped-the-u-s-free-algeria-from-the-nazis-1.5730698

90 views1 comment
bottom of page