Το Stonewall στα 50 του: Εβραίοι LGTBQ Ακτιβιστές στη Νέα Υόρκη μιλάνε για το πως άλλαξε η ζωή για την Κοινότητα
Η Haaretz παίρνει συνεντεύξεις από Εβραίους – συμπεριλαμβανόμενων της ραβίνου μιας «γκέι συναγωγής», μιας διεμφυλικής ακτιβίστριας και της επικεφαλής της ρωσσόφωνης κοινότητας —για να μάθει τι βελτιώθηκε και τι χειροτέρευσε από τον Ιούνιο του 1969, μεταξύ άλλων και της θέσης τους στην εβραϊκή κοινότητα.
Danielle Ziri, Νέα Υόρκη, 28 Ιουνίου 2019. 50 χρόνια μετά το Στόουνγολ (#Stonewall): Εβραίοι ακτιβιστές εκφράζουν το πώς άλλαξε η ζωή για την LGBTQ κοινότητα της Νέας Υόρκης. Danielle Ziri, Hannah Simpson, The Peter Hujar Archive, LLC. Courtesy Pace/MacGill Gallery, New York and Fraenkel Gallery, San Francisco, AP/Leonard Fink.
Η ραβίνος Sharon Kleinbaum Πνευματική ηγέτιδα της Κοινότητας της Beit Simchat Torah
Οποιοσδήποτε έχει επισκεφτεί την Κοινότητα της Beit Simchat Torah στο κέντρο της πόλης θα αναγνωρίσει την πολύ φιλική υποδοχή του μέρους. Κάτι γύρω από τον συνδυασμό της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και των επίπλων ρετρό από τα μέσα του αιώνα, καθώς και τις σημαίες του Pride στους τοίχους θα σας κάνουν να νιώσετε άνετα.
Η γυναίκα που ηγείται αυτής της Κοινότητας, η ραβίνος Sharon Kleinbaum, 59 ετών, έχει μια παρόμοια ικανότητα. «Αυτή είναι η 27η χρονιά μου στην BST» μου λέει με χαμόγελο ενώ κάθεται πίσω από ένα μαρμάρινο τραπέζι στο γεμάτο ζεστά έπιπλα γραφείο της.
Η συναγωγή ιδρύθηκε από την τοπική gay κοινότητα το 1973, λίγα μόλις χρόνια μετά τις μάχες που ακολούθησαν στο Stonewall Inn, δέκα λεπτά μακριά από τη συναγωγή με το μετρό. Αν και σήμερα αποτελεί μια ζωντανή κοινότητα, οι περιστάσεις ήταν πολύ πιο σκοτεινές όταν η Kleinbaum πρωτοέφτασε εδώ τον Αύγουστο του 1992. Η επιδημία του AIDS κατέστρεφε την κοινότητα.
«Το 40% της Κοινότητας μας, πέθανε από AIDS» αποκαλύπτει. «Ήταν βασικά 16 ή 17 χρόνια πριν που αν είχες διάγνωση με AIDS ισοδυναμούσε με θανατική ποινή. Αν είχες διαγνωστεί με AIDS σε πλήρη ανάπτυξη, είχες 6 μήνες με έναν χρόνο το πολύ». Η Kleinbaum λειτούργησε σε πολλές κηδείες κατά τον πρώτο της μήνα – συμπεριλαμβανόμενης αυτής του πρώην προέδρου της Κοινότητάς μας, Melvin Rosen.
«Είναι αδύνατον να διογκωθεί ο αντίκτυπος που αυτό είχε στην κοινότητα». Μου λέει ότι η Νέα Υόρκη «ήταν το επίκεντρο του AIDS και η δουλειά μου πραγματικά ήταν να φροντίσω την Κοινότητα την ώρα που αυτή αρρώσταινε ή πέθαινε ή πενθούσε ή φρόντιζε τους αρρώστους της». Μέσα από αυτή τη δύσκολη περίοδο, η Κοινότητα προσπάθησε να βρει τρόπους να αντέξει την τραγωδία και να είναι ενωμένη σε μια εποχή που, όπως λέει η Kleinbaum, η ευρύτερη εβραϊκή κοινότητα είχε εγκαταλείψει τους LGBTQ Εβραίους (#LGBTQJews).
«Όταν πρωτοήρθα στη Νέα Υόρκη (#NewYork), έπρεπε να παλέψω με το γραφείο τελετών εδώ επειδή δεν ασχολούνταν με το θάψιμο των Εβραίων», θυμάται. «Οποιοσδήποτε πέθαινε από AIDS έμενε μέσα σε μια πλαστική σακούλα και κανείς δεν τον ακουμπούσε από φόβο για μόλυνση».
Αλλά το στίγμα και η απομόνωση το διαδέχθηκε η συσπείρωση της κοινότητας. Η Kleinbaum λέει ότι τα μέλη της συναγωγής εκείνη την περίοδο δεσμεύονταν να εμφανίζονται κάθε Παρασκευή βράδυ ‘ο κόσμος να χαλάσει’ και «να μη μετατρέπονται τα γεύματα του Σαμπάτ σε πένθιμες τελετές, να διατηρείται ένα αίσθημα χαράς». Αυτή η ικανότητα, να γιορτάζεται το θετικό μέσα στις σκοτεινότερες στιγμές, υπάρχει μέσα στο DNA αυτής της κοινότητας και επικρατεί ακόμα και σήμερα, δηλώνει η Kleinbaum.
Από τις ταραχές του Stonewall το 1969, η Kleinbaum ισχυρίζεται ότι η ζωή έχει «μεταμορφωθεί» στην κοινότητα της Beit Simchat Torah. Με πολλούς τρόπους η κοινότητα, πιστεύει η ίδια, μπορεί να ιδωθεί «σαν μικρόκοσμος του τι συνέβαινε μέσα στον εβραϊκό LGBTQ κόσμο. «Όταν χειροτονήθηκα ραβίνος το 1990, δεν υπήρχαν LGBT ραβίνοι που δούλευαν στην εβραϊκή κοινότητα».
Πράγματι όταν έκανε αίτηση να εισαχθεί στη ραβινική σχολή το 1984, η Kleinbaum αναγκάστηκε να κρατήσει μυστική τη σεξουαλικότητά της. «Το κίνημα Μεταρρύθμισης τότε ακόμη έκανε ψυχολογικά τεστ σε όποιον έκανε αίτηση να μπει στη ραβινική σχολή – και αν πιστεύανε ότι είσαι ομοφυλόφιλη, δεν θα έμπαινες, όποια και να ήταν τα προσόντα σου. Το συντηρητικό κίνημα δεν χειροτονούσε καν γυναίκες.»
Ακόμα και μια φιλελεύθερη κοινότητα όπως του Beit Simchat Torah έχει δει σημαντικές αλλαγές από την εποχή της ίδρυσής της. «Όταν ξεκίνησε, αποτελούταν κυρίως από άνδρες» λέει η Kleinbaum. «Δεν υπήρχανε παιδιά εδώ πριν από 50 χρόνια. Δεν υπήρχε επίσης η έννοια γάμου, θρησκευτικού ή πολιτικού. Δεν υπήρχε η έννοια των διεμφυλικών ή των non-binary, ή ακόμα και το είδος της κατανόησης του φύλου που υπάρχει σήμερα. Η επιστήμη δεν είχε αντιληφθεί ακόμα όλους τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να υπάρξουν μωρά, οπότε τόσο η τεχνολογία όσο και οι νόμοι ήταν ενάντιοι στο να έχουμε εμείς τις δικές μας οικογένειες.» Τώρα πια, η Κοινότητα της Beit Simchat Torah είναι μια οικογενειακή συναγωγή με πολλά μέλη και τα παιδιά των οποίων παρακολουθούνε το εβραϊκό μας σχολείο ή τα προγράμματα για εφήβους.
«Το 1973 οι άνθρωποι έπρεπε να διαλέξουν: ή να είναι Εβραίοι ή gay – και τα δύο δεν θα τα έκανες», λέει η Kleinbaum. «Ούτε μια συναγωγή, ούτε ένας ραβίνος, ούτε μια εβραϊκή οργάνωση δεν υπήρχε πουθενά στον εβραϊκό κόσμο να αποδέχεται πως οι γκέι θα μπορούσαν να είναι ίσοι με τους στρέιτ». Η πρώτη λειτουργία Σαμπάτ στην Beit Simchat Torah έλαβε χώρα τον Φεβρουάριο του 1973. Η αρχική ομάδα δεν είχε μεγάλες φιλοδοξίες. Αγόρασαν λίγα χαλάχ (σ.τ.μ.: τσουρέκια), κεριά και κάποια ακόμα βασικά και οργάνωσαν ένα μικρό γεύμα. Για να προσκαλέσουν κόσμο, έβαλαν μια διαφήμιση πέντε εκατοστών στην εφημερίδα Village Voice που έλεγε «Γκέι Συναγωγή. Λειτουργία Παρασκευή βράδυ και στη Χαρά του Σαμπάτ, 9 Φεβρουαρίου στις 8μ.μ.» με μια διεύθυνση στην 28η οδό.
Οκτώ μήνες αργότερα, ξέσπασε ο πόλεμος του Yom Kippur στο Ισραήλ (#Israel). Σύμφωνα με την Kleinbaum αυτή η κρίση οδήγησε πολλούς ανθρώπους που προηγουμένως είχαν εγκαταλείψει τον Ιουδαϊσμό ή ποτέ δεν συνδέονταν με την κοινότητα να θελήσουν να ταυτιστούν μαζί τους. «Τότε ήταν που η Κοινότητα της Beit Simchat Torah απογειώθηκε», μας λέει.
Η συναγωγή λειτουργεί επίσης ως καταφύγιο και άλλων όταν αναδύονται ερωτήματα σχετικά με το LGBTQ. Με έναν υπερ-ορθόδοξο ραβίνο στο προσωπικό της, η συναγωγή στοχεύει να απαντά σε ερωτήσεις Ορθόδοξων Εβραίων που εκδηλώνουν τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις και να καθοδηγεί ηγέτες της Ορθόδοξης κοινότητας πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Η Kleinbaum η οποία μόλις γύρισε στις Ηνωμένες Πολιτείες αφού συμμετείχε στην παρέλαση του Pride στην Ιερουσαλήμ αυτό το μήνα, ισχυρίζεται ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων δεν θα έπρεπε να διαχωρίζεται από τον αγώνα για τα δικαιώματα άλλων ομάδων. «Δεν θέλω να είμαι κομμάτι ενός κινήματος γκει δικαιωμάτων που λέει ‘Έχουμε το δικαίωμα να υπηρετούμε στο στρατό, έχουμε το δικαίωμα να παντρευόμαστε και το Ισραήλ πάει καλά [οπότε ας σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε]’. Το ζήτημα είναι να μεταμορφώσουμε τον κόσμο ώστε τα ανθρώπινα δικαιώματα να αποτελούν αληθινή αξία για όλους και όλες».
Idit Klein. Ιδρυτικό μέλος και διευθύνουσα σύμβουλος της Keshet, μιας οργάνωσης που εργάζεται για την LGBTQ ισότητα σε όλες τις πλευρές της εβραϊκής ζωής.
Η Idit Klein θυμάται ανάγλυφα την πρώτη στιγμή που περπάτησε μέσα στο γεύμα του Σαμπάτ στο κτίριο Hillel του Πανεπιστημίου του Yale, το 1993, κρατώντας το χέρι της φίλης της. «Απλά θυμάμαι τα βλέμματα», ανακαλεί. «Ένιωσα το βάρος του να είσαι το μόνο ανοιχτά ομόφυλο ζευγάρι εκεί.»
Μέχρι τότε, το εβδομαδιαίο γεύμα του Σαμπάτ ήταν ο ασφαλής χώρος της Klein στο πανεπιστήμιο. Αλλά εκείνη τη στιγμή κατάλαβε ότι το μέρος αυτό προδόθηκε. «Δεν ένιωσα ποτέ μου κανενός είδους αντίφαση γύρω από το να είμαι queer και Εβραία ταυτόχρονα, δεν αμφισβήτησα ποτέ τη θέση μου στην εβραϊκή ζωή», λέει. «Ωστόσο, όταν έκανα coming out, σύντομα ανακάλυψα ότι πολλοί άνθρωποι γύρω μου στην εβραϊκή κοινότητα περίμεναν από μένα να αμφισβητήσω τη θέση μου».
Αυτή η απογοήτευση ήταν κάτι παραπάνω από μια καθοριστική και επώδυνη στιγμή για την Klein, 46 ετών σήμερα, από ότι το ίδιο της το coming out, κατά το οποίο η οικογένειά της την υποστήριξε πολύ.
Το έντονο βίωμα του «τεράστιου χάσματος» που υπήρξε ανάμεσα στις προσδοκίες της για την εβραϊκή κοινότητα και την ίδια την πραγματικότητα οδήγησε την Klein να δραστηριοποιηθεί στην έδρα της οργάνωσης Keshet στη Βοστόνη το 1996 και να γίνει η διευθύνουσα σύμβουλός της το 2001.
Σήμερα η Keshet διαθέτει δεύτερο γραφείο στη Νέα Υόρκη και ακόμα ένα στο Σαν Φρανσίσκο, δουλεύοντας προς την κατεύθυνση της πλήρους ισότητας των LGBTQ εβραίων μέσα στην εβραϊκή κοινότητα μαζί με άλλες εβραϊκές οργανώσεις, βοηθώντας στην ενδυνάμωση της εβραϊκής queer νεολαίας και κινητοποιώντας τις εβραϊκές κοινότητες για τα δικαιώματα των LGBTQ παγκοσμίως.
Η Klein πιστεύει ότι έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην εβραϊκή κοινότητα εδώ και 25 χρόνια από τότε που η ίδια ‘βγήκε από την ντουλάπα’. «Έχουμε δει LGBTQ Εβραίους να περνάνε από την αόρατη θέση τους και την απόλυτη σιωπή στην εβραϊκή ζωή σε μια πλήρη άνθιση της queer εβραϊκής κουλτούρας, τέχνης, κοινοτήτων, θεσμών, διοίκησης και του αντίκτυπού της στην ευρύτερη εβραϊκή κοινότητα», παρατηρεί. «Πολλοί μέινστριμ εβραϊκοί θεσμοί πλέον συνιστούν μέρη όπου έχεις και LGBTQ ορατότητα και διοικητικά στελέχη».
Η Klein ανακαλεί ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το να εκδήλωνε κανείς τις σεξουαλικές του προτιμήσεις ενώ είχε διοικητική θέση μέσα στην εβραϊκή κοινότητα συχνά θα σήμαινε ότι θα έχανε τη δουλειά τους μιας και τα δύο αυτά δεν θεωρούνταν «συμβατές ταυτότητες». «Αν και μέσα στη δεκαετία του 1990 και τα πρώιμα χρόνια της διοίκησης της Keshet ακούγαμε συχνά για ανθρώπους – και συγκεκριμένα για ανθρώπους που δουλεύανε με παιδιά – που απολύονταν μετά τη δημόσια εκδήλωσή τους ή άλλους που έμεναν ‘στην ντουλάπα’ επειδή φοβούνταν ότι θα απολυθούνε. Αυτό ακόμα συμβαίνει αλλά πολύ-πολύ λιγότερο πλέον». Ένα άλλο σημάδι προόδου, μας λέει, είναι η επίσημη αναγνώριση των ομόφυλων σχέσεων: ενώ κανένας ραβίνος δεν θα χειροτονούσε σε έναν ομόφυλο γάμο πριν από δεκαετίες, κάποιες προοδευτικές συναγωγές το κάνουν στις μέρες μας. Και ακόμα και αυτές που δεν το κάνουν, θα έχουν μέσα τους συζητήσεις και αντιπαραθέσεις πάνω στο ζήτημα.
Βέβαια ακόμα, λέει η Klein, πολλές κοινότητες μένουν να αναγνωρίσουν αυτές τις προόδους, ιδιαίτερα στον Ορθόδοξο κόσμο. Και ακόμα μεταξύ των προοδευτικών κοινοτήτων, που βλέπουν εαυτούς ως φιλελεύθερους «υπάρχει ακόμα δουλειά να γίνει από το επίπεδο μιας κοινότητας στην οποία υπάρχει βασική αποδοχή και ανοχή σε αυτό μιας κοινότητας που γιορτάζει την LGBTQ κοινότητά της».
Για την Klein που είναι παντρεμένη και έχει έναν γιο 4 χρονών, η ανάγκη να προωθηθούν τα LGBTQ δικαιώματα πηγάζει εν μέρει από τα αισθήματα ευαλωτότητάς της ως εγγονής επιζώντων του Ολοκαυτώματος.
«Χρειαζόμουν να είμαι κομμάτι μιας προσπάθειας για έναν καλύτερο κόσμο», εξηγεί. «Επειδή γνωρίζουμε τον αντίκτυπο μιας τέτοιας καταπίεσης, είμαστε υπεύθυνοι να αποτελούμε μέρος της προσπάθειας ενάντια στην καταπίεση του οποιουδήποτε. Είμαστε ένας λαός για τον οποίο το να κάνεις κάτι δίκαιο είναι μέρος του DNA μας. Είναι το θέμα του ποιοι είμαστε και πως πρέπει να είμαστε στον κόσμο». Επιπλέον, η Klein πιστεύει ότι η εβραϊκή κοινότητα είναι μοναδικά κατάλληλη για να «αναλάβει τον πρώτο λόγο και να αποτελέσει φωνή» των LGBTQ δικαιωμάτων σήμερα. «Ζούμε σε μια εποχή αδυσώπητων επιθέσεων εκ μέρους της τρέχουσας Αμερικανικής κυβέρνησης ενάντια στα δικαιώματα που έχουμε πετύχει», λέει. «Είναι μια εποχή που σου δίνεται η ευκαιρία να είσαι στη σωστή πλευρά της ιστορίας και να συνδέεσαι με τη νέα γενιά».
Hannah Simpson. Διεμφυλική ακτιβίστρια και Σιωνίστρια. Την πρώτη φορά που η Hannah Simpson εκδηλώθηκε δημόσια ως γυναίκα ήταν το 2013 στη συναγωγή της στη Βοστόνη τη μέρα του Yom Kippur. Της ζητήθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά να μιλήσει στη λειτουργία. Μετά από μεγάλο δισταγμό και συζητήσεις με την ηγεσία της συναγωγής, τελικά περπάτησε μέχρι το βήμα και αποκαλύφθηκε ως το πρόσωπο που πάντοτε γνώριζε ότι είναι. «Η μόνη παραβίαση του πρωτοκόλλου της λειτουργίας ήταν ότι η ομιλία μου προκάλεσε χειροκρότημα», θυμάται η Simpson, σήμερα 34 ετών.
«Σχεδόν προσβλήθηκα από το ότι όλοι θα χειροκροτούσαν απλά μετά από κάθε ομιλία, αλλά σε μένα ήρθαν άνθρωποι και μου είπαν τόσο όμορφα πράγματα… Ήταν ανακούφιση, σίγουρα». Όπως το βλέπει η Simpson «Δεν άλλαξα εγώ το φύλο μου, το φύλο μου άλλαξε εμένα». Σήμερα ζει στη Νέα Υόρκη και ταξιδεύει σε όλη τη χώρα και τον κόσμο γράφοντας και μιλώντας για τα ζητήματα των διεμφυλικών ώστε «να βοηθήσει τους ανθρώπους να εκδηλωθούν ανοιχτά στο περιβάλλον τους και τον εαυτό τους».
Πριν εκδηλωθεί η Simpson, έλεγε ότι έψαχνε ασφαλείς χώρους για να πάει σαν ο πραγματικός της εαυτός. «Όταν ακόμα δεν έχεις εκδηλωθεί, δεν μπορείς απλά να πηγαίνεις στα μέρη που πήγαινες και πιο πριν, απλά φορώντας ένα φόρεμα. Χρειαζόμουν να βρω νέα μέρη που θα μπορούσα να πάω σαν Hannah». Καθώς η εβραϊκή κοινότητα στην οποία μεγάλωσε ήταν κατά βάση κοσμική, η Simpson ένιωσε ότι ένας από αυτούς τους ασφαλείς χώρους θα μπορούσε να είναι ο Ιουδαϊσμός. «Θα μπορούσα να έχω πάει σε γκέι μπαρ και τέτοια μέρη. Αλλά δεν μου αρέσουν τα μπαρ με δυνατή μουσική και θόρυβο, οπότε έπρεπε να βρω πιο ταιριαστά μέρη για να εκφραστώ και ένα από αυτά ήταν ο queer Ιουδαϊσμός».
Κατά μεγάλη ειρωνεία, το μέρος στο οποίο προσκόλλησε ήταν η οργάνωση Keshet της Idit Klein στη Βοστόνη. «Αυτό ήταν το μέρος που μπορούσα να πάω ως Hannah κάθε τόσο και να δοκιμάζω με ειλικρίνεια και να παίρνω μια γεύση για το τι σήμαινε να είμαι γυναίκα στον κόσμο – επειδή είχα 26 χρόνια να τα πω με τον εαυτό μου σε αυτό το επίπεδο».
Η Simpson περιγράφει τον εαυτό της ως Σιωνίστρια και κουβαλά μαζί της όπου πηγαίνει μια σημαία του Pride που έχει πάνω της ένα Αστέρι του Δαυίδ. «Το βρίσκω τόσο δύσκολο να κοιτώ τους Εβραίους σήμερα, ειδικά στην queer κοινότητα, που γυρίζουν την πλάτη τους στο Ισραήλ», μας λέει. «Πώς μπορείς να γυρίζεις την πλάτη σου 71 χρόνια μετά την κορύφωση της υπόσχεσης που έδωσαν οι πρόγονοί μας; Με τρομάζει σήμερα ότι αφήσαμε τους εαυτούς μας να ασπαστούνε αφηγήσεις που μας λένε να κοιτάμε τον εαυτό μας με ενοχή», προσθέτει. «Πάντοτε πρέπει να δείχνουμε συμπόνια αλλά δεν χρειάζεται αυτό να γίνει με κόστος την ίδια μας την επιβίωση».
Στέκοντας έξω από το Stonewall Inn στο Greenwich Village, η Simpson παρατηρεί τις σημαίες και τα πανό που κοσμούν το μπροστά παράθυρό του. «Είμαι περήφανη που το κράτος του Ισραήλ υπήρξε μέσα σε αυτά τα 50 χρόνια του κινήματος της Περηφάνιας», λέει. «Είναι κάτι που οι Εβραίοι έχουν καταφέρει μέσα από το queer κίνημα».
Καθώς τα διεμφυλικά άτομα έχουν γίνει όλο και περισσότερο ορατά στη μέινστριμ κουλτούρα τα τελευταία χρόνια, η Simpson αναγνωρίζει ότι έχει υπάρξει μεγάλη πρόοδος στην εβραϊκή κοινότητα για να συμπεριλαμβάνονται άνθρωποι όπως η ίδια.
«Έχουμε διανύσει μια τρομακτικά μεγάλη διαδρομή δίνοντας σε ανθρώπους να καταλάβουν ότι θα αγαπηθούν, ότι η αυθεντικότητά τους αξίζει και ότι κάτι έχουν να προσφέρουν στην queer κοινότητα». Αλλά η Simpson προειδοποιεί ότι ο δρόμος της συμπερίληψης όλων είναι μακρύς για την Ορθόδοξη κοινότητα, όπου κάποια άτομα ακόμα νιώθουν ότι θα έθεταν σε κίνδυνο τις ζωές τους, την κοινότητα και την οικογένειά τους αν εκδηλώνονταν ως τρανς.
«Σε μια εποχή που τόσο πολλοί άνθρωποι γυρίζουν τελείως την πλάτη τους στον Ιουδαϊσμό και ειδικά στο Ισραήλ (#Israel), αυτή είναι η ώρα να πούμε ‘Έι, πρέπει να σταματήσει η έλλειψη σεβασμού, πρέπει να σταματήσει η τρανσφοβία μέσα στην κοινότητά μας’. Δεν μπορούμε να περιμένουμε για την Χαλάκχα [τον Εβραϊκό Νόμο], οι λέξεις δεν θα γραφτούν ξανά από μόνες τους». Αυτή η διαδικασία, λέει η Simpson, ξεκινάει με «την παραδοχή [εκ μέρους των Ορθόδοξων ηγετών] ότι ό,τι διδάξανε στο παρελθόν προκάλεσε βλάβη. Δεν χρειάζεται να αλλάξετε τον κόσμο, χρειάζεται να αλλάξετε σκεπτικό».
Tyler Gregory. Διευθύνων σύμβουλος της φιλο-ισραηλινής LGBTQ οργάνωσης ‘A Wider Bridge’.
Όταν ο Tyler Gregory που κατάγεται από το Σαν Ντιέγκο εκδηλώθηκε το 2009, ήταν φοιτητής στο UC Davis και ήταν πρόεδρος του παραρτήματος της εβραϊκής αδελφότητας AEPi.
«Εκείνη την εποχή σκεφτόμουν ότι ήμουν ο μόνος που θα μπορούσε να είναι γκέι σαν πρόεδρος αδελφότητας», γελάει ο 31 ετών Gregory. «Δέκα χρόνια αργότερα είναι αδύνατον να μην είσαι γκέι αν είσαι πρόεδρος!» Η εμπειρία ήταν ακραία θετική για τον Gregory ο οποίος μου λέει ότι ένιωσε αμέσως αποδεκτός ως γκέι Εβραίος άνδρας από τους συναδέλφους του.
Είχε μεγαλώσει μέσα στο μεταρρυθμιστικό κίνημα και σε ηλικία 16 χρονών είχε επισκεφτεί το Ισραήλ για πρώτη φορά στα πλαίσια ενός μεταρρυθμιστικού καλοκαιρινού προγράμματος για εφήβους. Κάτι του έκανε κλικ, λέει.
«Πάντοτε γνώριζα ότι κάτι έλλειπε από την εβραϊκή μου ταυτότητα, ότι αυτό ήταν κάτι παραπάνω από τη θρησκεία – και δεν μπορούσα να βρω ακριβώς τι», μου λέει. «Ήταν σε αυτό το ταξίδι που κατάλαβα ότι το να είσαι στο Ισραήλ σήμαινε να είσαι εντελώς Εβραίος». Αφού «ερωτεύτηκε» τη χώρα, ο Gregory έψαξε τρόπους να αναμειχθεί περισσότερο με αυτήν. Παρακολούθησε το πρώτο του Συνέδριο Πολιτικής της AIPAC ενώ ακόμα ήταν έφηβος και αργότερα δούλεψε στο γραφείο του φιλο-ισραηλινού λόμπι του Σαν Φρανσίσκο.
Στα πλαίσια αυτής του της δουλειάς προσπάθησε να εμπλακεί στις κοινωνικές δραστηριότητες των ομάδων LGBTQ. «Αλλά και πάλι έλλειπε, κάτι αποτύγχανε παταγωδώς», θυμάται ο Gregory. «Ήταν δύσκολο για μένα επειδή ήθελα να είμαι περήφανος γκέι και περήφανος φίλος του Ισραήλ – και κάτι δεν πήγαινε καλά». Αυτό που ο Gregory αναγνώρισε σαν πρόβλημα ήταν το κενό μεταξύ της LGBTQ και της φιλο-ισραηλινής κοινότητας.
«Αν δεις την ατζέντα των LGBTQ ακτιβιστών στην Αμερική σήμερα, είναι μια εσωτερική ατζέντα, είναι ατζέντα πολιτικών δικαιωμάτων – οτιδήποτε από την αστυνομική βαναυσότητα μέχρι την έλλειψη δικαιωμάτων», μου λέει λίγα λεπτά πριν μιλήσει σε μια εκδήλωση του Ισραηλινού προξενείου στη Νέα Υόρκη. «Εμείς ως φιλο-ισραηλινή κοινότητα έχουμε και μια ατζέντα εξωτερικής πολιτικής η οποία, για τους ανθρώπους που μάχονται την ανισότητα, είναι ένα ζήτημα πολυτέλειας». Η οργάνωση ‘A Wider Bridge’ στοχεύει σε αυτή τη σύνδεση.
«Ο τρόπος που λειτουργούμε είναι να ασχολούμαστε με LGBTQ θέματα στο Ισραήλ παράλληλα με τον αγώνα μας για όσα περνάνε εδώ οι ακτιβιστές, επειδή γνωρίζουμε ότι οι εμπειρίες των Ισραηλινών μπορούν να συνεισφέρουν σε όσα αντιμετωπίζουμε εδώ, είτε πρόκειται για τη στρατιωτική θητεία των διεμφυλικών ή την ψήφιση του νομοσχεδίου ισότητας», λέει. «Αντίστροφα, οι Ισραηλινοί δεν έχουν γάμους ομοφύλων και υπάρχει μια αύξηση στις απόπειρες αυτοκτονίας των διεμφυλικών ακόμα και στην καρδιά του Τελ Αβίβ», προσθέτει.
Εστιάζοντας σε LGBTQ ζητήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, ο Gregory πιστεύει ότι «μπορούμε να αρχίσουμε να αλλάζουμε τον τρόπο που οι ακτιβιστές συνδέονται με το κράτος του Ισραήλ» και να αμφισβητούμε στην πράξη την αντίληψη ότι «ένας καλός queer πρέπει να υποστηρίζει το Χ. Πρέπει να υποστηρίζουμε τις ταυτότητές μας και να παίρνουμε εμείς αυτές τις αποφάσεις για τον εαυτό μας».
Γενικά, ο Gregory λέει ότι βλέπει τις παράλληλες τροχιές του αγώνα για τα LGBTQ δικαιώματα και τον αγώνα των Εβραίων για μια πατρίδα. «Αν δείτε τον Σιωνισμό ως έννοια, δεν ήταν παρά ένα εθνικο-απελευθερωτικό κίνημα του εβραϊκού λαού όπως ακριβώς ο LGBTQ ακτιβισμός αποτελεί ένα κίνημα απελευθέρωσης».
«Οι πιο πολλές εβραϊκές γιορτές είναι πάνω-κάτω: ‘Προσπαθήσανε να μας σκοτώσουν, δεν τα καταφέρανε – ας φάμε κάτι!’ Λοιπόν, η Περηφάνια είναι επίσης γύρω από αυτό – να ξεπεράσουμε τους αγώνες μας, από το Stonewall μέχρι την κρίση του AIDS, και να γιορτάσουμε ότι είμαστε εδώ και μπορούμε να είμαστε αυτοί που είμαστε».
Μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια από τότε που ο Gregory ανοίχτηκε ως γκέι, λέει ότι «η εικόνα έχει βελτιωθεί τρομακτικά» και για τις δύο κοινότητες. «Αλλά αυτά τα πράγματα δεν συμβαίνουν μέσα σε ένα κενό και για κάθε δύο βήματα που κάνουμε προς τα εμπρός, υπάρχει ένα βήμα πίσω. Από την εποχή που εκδηλώθηκα και μέχρι πριν από δυόμιση χρόνια είχαμε έναν πρόεδρο στην Αμερική που στήριζε τα ζητήματά μας. Δυστυχώς, σήμερα δεν έχουμε κάτι τέτοιο». Παρόλα αυτά, ο Gregory πιστεύει ότι, παρά τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, υπάρχει μια θετική δυναμική που μπορεί να ακολουθηθεί.
Οι LGBTQ Εβραίοι «φοβούνται αυτή την προεδρία και το τι σηματοδοτεί για τα δικαιώματά μας και κάποιες φορές μας αρέσει να οπισθοχωρούμε σε μια γωνίτσα. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι κερδίσαμε τα δικαιώματά μας όταν βγαίναμε από το κουκούλι μας, συναντούσαμε και αλληλεπιδρούσαμε με άλλους ανθρώπους που δεν είχαν τις ίδιες απόψεις με εμάς».
Yelena Goltsman. Ιδρύτρια της RUSA LGBT, της ρωσσο-αμερικάνικης Ένωσης LGBT.
Όταν η Yelena Goltsman μετακόμισε από την πρώην Σοβιετική Ένωση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1990 είχε δύο μικρά παιδιά και ήταν παντρεμένη με έναν άνδρα. Αρχικά εστίασε στο να φτιάξει τη ζωή τη δικιά της και της οικογένειάς της στη Νέα Υόρκη, μαθαίνοντας τη γλώσσα και εξασφαλίζοντας ότι τα παιδιά της τα πήγαιναν καλά και ανέπτυσσαν τις ικανότητές τους. «Αλλά όταν έρχεσαι στις Ηνωμένες Πολιτείες και βασικά τα πάντα είναι εκεί για σένα – αυτό άλλαξε τη ζωή μου», λέει η 56χρονη Goltsman. «Η ελευθερία αλλάζει τη ζωή σου».
Η δεύτερη μεγάλη αναστάτωση για την γεννημένη στο Κίεβο Goltsman έφτασε όταν, πέντε χρόνια μετά τη μετανάστευσή της στην Αμερική, συνειδητοποίησε ξαφνικά ότι ερωτεύτηκε μια άλλη γυναίκα. Αρχικά η κατάσταση την μπέρδεψε, αλλά δεν γνώριζε ρωσσόφωνους στη Νέα Υόρκη με τους οποίους να μπορούσε να μιλήσει.
Τότε ήταν που άκουσε για την LGBTQ συναγωγή της Κοινότητας της Beit Simchat Torah. Αν και δεν ήταν ιδιαίτερα θρησκευόμενη, η Goltsman αποφάσισε να συναντηθεί με τη ραβίνο της συναγωγής, την Sharon Kleinbaum. Η συνάντηση αποδείχτηκε για την ίδια κοσμοϊστορική. «Έπρεπε να ξεπεράσω το γεγονός ότι ήταν λεσβία ραβίνος – δεν ήταν αυτή η εικόνα ενός ραβίνου την οποία είχα από τη Σοβιετική Ένωση όταν είχα έρθει», παραδέχεται. «Είχαμε μια θαυμάσια συζήτηση και με έκανε να νιώσω πολύ άνετα με αυτά που μου είπε, τα οποία ήταν: ‘Όποια και αν είσαι, σε αποδεχόμαστε και είσαι καλοδεχούμενη εδώ ’».
Η Goltsman άρχισε να πηγαίνει σε λειτουργίες της συναγωγής και άρχισε να εκτιμά την αίσθηση της κοινότητας που έπαιρνε εκεί. Ωστόσο, της πήρε μερικά χρόνια για να βρει το κουράγιο να εκδηλωθεί στην οικογένειά της. Δεν θα έπρεπε να ανησυχεί. «Τα παιδιά μου υπήρξαν απίστευτα δεκτικά και με μεγάλη κατανόηση», θυμάται.
Το 2008 η Goltsman ίδρυσε το RUSA LGBT, ένα δίκτυο για ρωσσόφωνα LGBTQ άτομα, τους φίλους τους, τους υποστηρικτές τους και τους αγαπημένους τους. «Δεν είχα δημιουργήσει ποτέ ξανά κάποιου είδους ομάδα. Είπα ότι αυτή η ομάδα συγκεκριμένα θα έπρεπε να είναι για τον καθένα, όχι μόνο για Εβραίους. Υπήρξανε πολλοί ρωσσόφωνοι εδώ, οπότε σκέφτηκα ότι ο καθένας που παλεύει με την ταυτότητά του, με τη σεξουαλικότητά του, θα έπρεπε να έχει τη δυνατότητα να μιλάει σε κάποιον στη δική του γλώσσα».
Αρχικά συμμετείχαν πολύ λίγοι άνθρωποι. Σε μια εποχή που τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ήταν σε εμβρυακό στάδιο, η Goltsman έβρισκε συχνά τον εαυτό της να μοιράζει φυλλάδια σε γκέι μπαρ γύρω από την πόλη. Σιγά-σιγά η ομάδα άρχισε να γίνεται γνωστή και μέσα σε λίγα χρόνια η RUSA LGBT «έγινε μια ευμεγέθης ομάδα με 150 άτομα περίπου, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν και Εβραίοι», λέει η Goltsman.
Η αρχική εστίαση της ομάδας ήταν να βοηθά τους LGBTQ μετανάστες στη Νέα Υόρκη και να τους εισαγάγει στην κοινότητα. Σιγά-σιγά, όμως, καθώς σκληροί νόμοι επιβάλλονταν κατά της LGBTQ κοινότητας στη Ρωσία και άλλες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, η οργάνωση στόχευσε να βοηθάει πιθανούς αιτούντες άσυλο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Το 2012 μάθαμε για νέους νόμους που θα ψηφίζονταν στη Ρωσία. Υπήρχε ένας νόμος για την υπεράσπιση των ανηλίκων από την επιρροή των σεξουαλικών μειονοτήτων. Ένας πολύ τρομακτικός νόμος και ήταν μερικοί ακόμα νόμοι. Ένας από αυτούς προέβλεπε να παίρνουν τα παιδιά από τις ‘γκέι οικογένειες’». Από εκείνο το σημείο και έπειτα, η ομάδα έγινε πολύ πιο δραστήρια πολιτικά, λέει η Goltsman, συμπεριλαμβάνοντας τη διοργάνωση πορειών ανάπτυξης συνείδησης για την κατάσταση στη Ρωσία. Για τα τελευταία τρία χρόνια, η RUSA LGBT έχει αναλάβει και τη διοργάνωση των εορτασμών της παρέλασης του Brighton Beach Pride για τη ρωσσόφωνη κοινότητα στο νότιο Μπρούκλιν. «Προσπαθούμε να είμαστε ορατοί ώστε να αρχίσουν οι άνθρωποι να συζητάνε μαζί μας», λέει η Goltsman.
«Βλέπω ότι οι άνθρωποι ακούνε περισσότερο αλλά υπάρχουν φυσικά και οι άνθρωποι που δεν θα αλλάξουνε ποτέ – ειδικά αυτοί που είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία», προσθέτει. «Κάποιοι παραμένουν πολύ δύσκαμπτοι και θεωρούν ακόμα ότι είναι μια ασθένεια. Είναι πραγματικά ζήτημα αμάθειας. Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν αρκετά για το ζήτημα».
Παρόλα αυτά, η Goltsman έχει ενθαρρυνθεί από την πρόοδο που έχει γίνει από την εποχή που εκδηλώθηκε η ίδια τη δεκαετία του 1990. «Όσο περισσότεροι οι άνθρωποι συνειδητοποιούνε ότι γνωρίζουνε γκέι ανθρώπους, όσο περισσότερο βασικά μιλάμε σε ανθρώπους, όσο περισσότερο πάμε σε γειτονιές που μένουν άνθρωποι, όσο περισσότερο αλληλεπιδρούμε με ανθρώπους – τόσο περισσότερο υπάρχει αποδοχή. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος», καταλήγει.
Danielle Ziri, Ανταποκρίτρια της Haaretz
Σ.τ.Μ.: ευχαριστώ τον Ιακώβ Σιμπή για τη βοήθειά του σε σημεία της μετάφρασης.