Το Αστέρι του Δαυίδ που σήμερα συσχετίζεται με τους Εβραίους, το Ολοκαύτωμα (#Holocaust) και το Ισραήλ (#Israel) έχει και άλλα πολιτισμικά και θρησκευτικά θεμέλια.
Ronen Shnidman, 1η Μαΐου 2019
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Haaretz στις 28 Φεβρουαρίου του 2014.
Το Αστέρι του Δαυίδ ή Μαγκέντ Νταβίντ (κυριολεκτικά, η Ασπίδα του Δαυίδ), όπως αναφέρεται στα εβραϊκά, είναι το πιο σύνηθες σύμβολο για την έκφραση της εβραϊκής ταυτότητας σήμερα, αλλά δεν ήταν πάντοτε έτσι.
Το εβραϊκό όνομα για το σύμβολο – ένα εξάκτινο αστέρι που σχηματίζεται από δύο αλληλοεπικαλυπτόμενα τρίγωνα, ένα που βλέπει προς τα πάνω και ένα που βλέπει προς τα κάτω – κατάγεται από τη λεγόμενη ομοιότητά του με την ασπίδα του Βασιλιά Δαυίδ. Ωστόσο, η χρήση του Αστεριού του Δαυίδ ως εβραϊκού συμβόλου διαδόθηκε στην Ευρώπη του 17ου αιώνα, την εποχή που τοποθετούταν έξω από συναγωγές ώστε να αναγνωρίζονται οι εβραϊκοί τόποι προσευχής. Στην αρχαιότητα, η πιο κοινή χρήση συμβόλου του Ιουδαϊσμού ήταν η μενόρα, η επτάφωτη λυχνία που έστεκε στον Ναό της Ιερουσαλήμ προτού καταστραφεί από τους Ρωμαίους κατά το έτος 70 της κοινής χρονολογίας. Παρόλα αυτά, όσο διάσημο κι αν ήταν ως σύμβολο κάποτε, η μενόρα ακόμα χρησιμοποιείται ως επίσημο έμβλημα του Ισραήλ και των διάφορων κυβερνητικών του δομών και εμφανίζεται στην πίσω πλευρά του νομίσματος των 10 agorot (που ισοδυναμεί με 3 cents). (Ωστόσο, αυτή την περίοδο τρέχει ένας σχεδιαστικός διαγωνισμός ώστε να βρεθεί ένα νέο σύμβολο για την Κνεσέτ, την ισραηλινή Βουλή.)
Το 1897, το Σιωνιστικό κίνημα υιοθέτησε το Αστέρι του Δαυίδ ως έμβλημά του. Το 1948 εισάχθηκε στο σχέδιο της σημαίας του νεότευκτου Κράτους του Ισραήλ και χρησιμοποιείται ακόμα ως σήμερα για να συμβολίζει τα πάντα, από τα αεροπλάνα της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας μέχρι την τοπική εκδοχή του Ερυθρού Σταυρού, το Magen David Adom (το Κόκκινο Αστέρι του Δαυίδ), της παραϊατρικής υπηρεσίας έκτακτων καταστάσεων.
Μία από τις παλαιότερες χρήσεις του Αστεριού του Δαυίδ ως συμβόλου της εβραϊκής ταυτότητας μπορεί να βρεθεί το 1354, όταν ο Βασιλιάς Κάρολος ο IV της Βοημίας απέδωσε στους Εβραίους της Πράγας το δικαίωμα να φέρουν μια κόκκινη σημαία που απεικόνιζε το Αστέρι του Δαυίδ και τη Σφραγίδα του Σολομόντα (ένα Αστέρι του Δαυίδ μέσα σε έναν κύκλο δηλαδή). Αφότου οι Εβραίοι χειραφετήθηκαν μετά τη Γαλλική Επανάσταση, πολλές κοινότητες επέλεξαν το Αστέρι του Δαυίδ ως το έμβλημά τους.
Το εξάκτινο αστέρι που σχετίζεται με το Αστέρι του Δαυίδ έχει χρησιμοποιηθεί μέσα σε όλη την ιστορία και από άλλες θρησκείες. Στον Ινδουισμό, αναφέρεται ως η shatkona, με το τρίγωνο που βλέπει προς τα πάνω να αναπαριστά τη Shiva (την αρρενωπή πλευρά της θεότητας). Το σύμβολο, έτσι, γενικά αναπαριστά τη μείξη του αρσενικού και του θηλυκού και τα στοιχεία της φωτιάς και του νερού, αντίστοιχα. Το Αστέρι του Δαυίδ εμφανίζεται ακόμη στην αρχιτεκτονική των τόπων λατρείας των Μορμόνων, όπου συμβολίζει την ένωση του ουρανού και της γης, με τον Θεό να φτάνει κάτω στον άνθρωπο και τον άνθρωπο να φτάνει πάνω στον Θεό.
Κατά τον πρώιμο 20ο αιώνα, το σύμβολο χρησιμοποιήθηκε στη σφαίρα των διεθνών αθλητικών γεγονότων από Εβραίους συμμετέχοντες σαν μια περήφανη έκφραση της ταυτότητάς τους. Ένας αμιγώς εβραϊκός αθλητικός όμιλος που διέδωσε από νωρίς ανοιχτά το Αστέρι του Δαυίδ ήταν η Hakoah Βιέννης, η οποία ιδρύθηκε το 1909 (και διαλύθηκε το 1938 από τους Ναζί) και τα μέλη της ήταν αθλητές ξιφασκίας, ποδοσφαίρου, κολύμβησης, χόκεϊ επί χόρτου, στίβου, πάλης και άλλων αθλημάτων. Το σύμβολο αυτό ήταν το επίσημο έμβλημα του συλλόγου και εμφανιζόταν σε όλες τις ενδυμασίες της ομάδας.
Οι Εβραίοι μποξέρ στις Η.Π.Α. (#USA) υπήρξανε γνωστοί για το γεγονός πως είχαν από νωρίς στον 20ο αιώνα καρφιτσωμένο ένα Αστέρι του Δαυίδ πάνω στις στολές τους. Ένας από τους πιο διάσημους, ο Εβραίος πρωταθλητής βαρέων βαρών Max Baer είχε ένα Αστέρι του Δαυίδ πάνω στη στολή του όταν έβγαλε νοκ άουτ τον Γερμανό πρωταθλητή μποξ Max Schmeling το 1933 για να διεκδικήσει τον παγκόσμιο τίτλο του πρωταθλητή βαρέων βαρών.Πιο πρόσφατα, ο Ορθόδοξος Εβραίος Αμερικάνος μποξέρ Dmitry Salita, 32 χρονών, αυτο-ονομάστηκε ο ίδιος ως το «Αστέρι του Δαυίδ», για να συμμετάσχει στους αγώνες.
Ίσως πιο ασυνήθιστα το εξάκτινο αστέρι αποτελεί σύμβολο ακόμη και για την αμερικάνικη κουλτούρα της συμμορίας του Black Disciple Nation (η οποία έπειτα μετεξελίχθηκε στην Black Gangster Disciple Nation) που κατάγεται από το Σικάγο. Η χρήση των συμβόλου συσχετίζεται με τον ιδρυτή της συμμορίας, τον David Barksdale, ο οποίος ήταν γνωστός στους συναδέλφους του ως «King David» (Βασιλιάς Δαυίδ).
Ronen Shnidman, Συνεργάτης της Haaretz.
Commentaires