Η ‘Σίντι’ της Μοσάντ είναι διάσημη για τη βοήθεια που πρόσφερε να απαχθεί ο Μορδεχάι Βανούνου το 1986. Αλλά δεν ήταν η μόνη στην υπηρεσία που αποπλανούσε στα πλαίσια της σεξουαλικής κατασκοπείας. Haaretz. Του Yossi Melman, 7 Απριλίου 2021.
Μία από τις πιο γνωστές λεπτομέρειες σχετικά με τη σύλληψη του ανθρώπου που διέρρευσε τα πυρηνικά μυστικά του Ισραήλ το 1986, του Μορδεχάι Βανούνου (Mordechai Vanunu), είναι η συμβολή της ‘Σίντι’, μιας αξιωματικού της Μοσάντ με καταγωγή από τις Ηνωμένες Πολιτείες που παρέσυρε τον Βανούνου να εγκαταλείψει το Λονδίνο και να πετάξει μαζί της στη Ρώμη. Σύμφωνα με πηγές της πλευράς του Βανούνου που μίλησαν στην Haaretz, η Σίντι δεν ήταν η μόνη που επιχείρησε να αποπλανήσει τον απολυμένο πυρηνικό τεχνικό.
Η άλλη γυναίκα που το έκανε, ανήκε στην υπηρεσία ασφαλείας της Σιν Μπετ, με σκοπό να πάρει πληροφορίες από τον Βρετανό δημοσιογράφο Πίτερ Χούναμε. Στην πραγματικότητα, η πρώτη υπηρεσία που ανακάλυψε το νήμα που έφτανε στο κρησφύγετο του Βανούνου ήταν η Σιν Μπετ.
Προτού απολυθεί το 1985, ο Βανούνου ήταν πυρηνικός τεχνικός και υπεύθυνος βάρδιας για οκτώ χρόνια στο Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας της Νεγκέβ στην Ντιμόνα. Έβαλε κρυφά μια κάμερα στην εγκατάσταση που φιλοξενεί τον πυρηνικό αντιδραστήρα και έβγαλε φωτογραφίες. Περιηγήθηκε το βράδυ μέσα στις εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανόμενων περιοχών που δεν επιτρεπόταν να εισέλθει, και πήρε εκατοντάδες φωτογραφίες.
Οι αξιωματικοί ασφαλείας του χώρου, οι ανώτεροί του στην Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας του Ισραήλ, η Διεύθυνση του Υπουργείου Άμυνας για τα αμυντικά συστήματα του Ισραήλ και η ηγεσία του τμήματος πληροφοριών και ασφάλειας της Σιν Μπετ ήταν όλοι τους απρόσεκτοι και απέτυχαν να καταλάβουν τι συνέβαινε. Τους ήταν γνωστή η εμπλοκή του Βανούνου σε μια φοιτητική ομάδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, καθώς και η συμμετοχή του σε διαδηλώσεις εναντίον του πρώτου πολέμου στον Λίβανο, καθώς και η ασυνήθιστη συμπεριφορά του στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν του Νεγκέβ. Τον κάλεσαν ακόμη και σε ανακρίσεις, αλλά δεν συνέβη τίποτε άλλο.
Αφότου απολύθηκε, ο Βανούνου εγκατέλειψε το Ισραήλ με τα ρολά του φιλμ από την Ντιμόνα. Ταξίδεψε σε όλη την Ανατολή, καταλήγοντας στην Αυστραλία, προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό και έγινε μέλος της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Γνώρισε τον Όσκαρ Γκερέρο, έναν Κολομβιανό ανεξάρτητο δημοσιογράφο, σε μια εκκλησία στο Σίδνεϋ. Ο Γκερέρο έπεισε τον Βανούνου να εκτυπώσει το φιλμ και να μεσολαβήσει εκείνος με δημοσιογράφους της βρετανικής εφημερίδας Sunday Times.
Οι δημοσιογράφοι, με επικεφαλής τον Χούναμ, έβαλαν τον Βανούνου σε πτήση από το Σίδνεϋ με προορισμό το Λονδίνο, όπου του έπαιρναν συνεντεύξεις για τρεις εβδομάδες. Μετά από κάποιες καθυστερήσεις, δισταγμούς και τους απαραίτητους ελέγχους διασταύρωσης των στοιχείων, η εφημερίδα δημοσίευσε τα ευρήματα της έρευνάς της τον Σεπτέμβριο του 1986. Συμπεριλάμβανε εικόνες της τοποθεσίας του αντιδραστήρα, διαγράμματα και επεξηγήσεις τους, ειδικά για το Ινστιτούτο 2 της τοποθεσίας και τους υπόγειους ορόφους του. Βασισμένη στη μαρτυρία του Βανούνου, οι Sunday Times υπολόγισαν ότι το Ισραήλ είχε παραγάγει 200 πυρηνικές κεφαλές κάθε τύπου.
Στην προσπάθεια να βρεθεί και να απαχθεί ο Βανούνου τέθηκε επικεφαλής ο τότε επικεφαλής της Μοσάντ Μπέντζαμιν Τσεεβί. Οι ομάδες που πήραν μέρος στο σχέδιο βοηθήθηκαν από έναν ψυχολόγο που ανέλυσε την προσωπικότητα του Βανούνου. Βάσει των προτάσεων του ειδικού, η Σίντι διατάχθηκε να πει στον Βανούνου ότι είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά στο Λονδίνο. Ο τελικός στόχος ήταν να τον πείσει να επιβιβαστεί στο αεροπλάνο μαζί της.
Στη Ρώμη, ο Βανούνου απάχθηκε από πράκτορες της Μοσάντ και επέστρεψε μέσω ναυτικού πλοίου στο Ισραήλ, όπου συνελήφθη, δικάστηκε και καταδικάστηκε. Το περιφερειακό δικαστήριο της Ιερουσαλήμ τον καταδίκασε σε 18ετή κάθειρξη, εκ των οποίων τα δέκα χρόνια σε απόλυτη απομόνωση σε ένα μικρό κελί. Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεσή του και δεν άλλαξε την αρχική ποινή.
Ιδεολογικοί Λόγοι
Το 1999 το δικαστήριο επέτρεψε τη δημοσίευση κάποιων πρακτικών της δίκης. Στην καθημερινή εφημερίδα Γεντιότ Αχρονότ, ο δημοσιογράφος Μιχάλ Γκόλντμπεργκ συνόψισε τις 1.200 σελίδες που είχαν δημοσιευτεί. Εκείνη την εβδομάδα, ρώτησα τον εκπρόσωπο του δικαστηρίου που βρίσκονται αυτά τα πρακτικά αλλά δεν πήρα καμία απάντηση.
Οι σελίδες που επέτρεψαν να δημοσιευτούν συμπεριλάμβαναν τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας, μεταξύ άλλων των ανακριτών της Σιν Μπετ οι οποίοι παρέλαβαν τον Βανούνου άμα τη αφίξει του. Σύμφωνα με την κατάθεση, ένας από αυτούς ήταν ο επικεφαλής του ανακριτικού τμήματος της Σιν Μπετ, ο Χαίμ Μπεν Αμί.
Ο Βανούνου είπε ότι θα λάμβανε 100.000 λίρες σαν αμοιβή για την ιστορία που δημοσιεύτηκε στους Sunday Times. Ο Χούναμ απάντησε τότε ότι αυτό το πόσο δεν ήταν πληρωμή για το άρθρο της εφημερίδας αλλά μια υπόσχεση που δόθηκε στον Βανούνου ότι, αν η ιστορία του έβγαινε σε βιβλίο, θα έπαιρνε εκ των προτέρων περίπου 100.000 λίρες – εκείνη την εποχή 250.000 λίρες. Η προκαταβολή, ωστόσο, δεν του δόθηκε ποτέ επειδή το βιβλίο δεν γράφτηκε ποτέ.
Ο Βανούνου είπε επίσης ότι έδρασε για ιδεολογικούς λόγους και ότι ήθελε ο κόσμος να γνωρίζει, όπως το έθεσε, ότι το Ισραήλ είχε παραγάγει διάφορους τύπους πυρηνικών όπλων, μεταξύ άλλων υδρογονοβομβών και βομβών νετρονίου και ότι ο αντιδραστήρας της Ντιμόνα δεν επιτηρούταν από κανέναν. Ο Βανούνου πρόσθεσε ότι φοβόταν ότι θα τον εκτελούσαν χωρίς να περάσει από δίκη αν επέστρεφε στο Ισραήλ. Πολλές λεπτομέρειες των πρακτικών της δίκης παρέμειναν εμπιστευτικές.
Πηγές έχουν εκμυστηρευτεί στη Haaretz ότι εν μέσω των προσπαθειών των δημοσιογράφων να επιβεβαιώσουν τους ισχυρισμούς του Βανούνου προτού συλληφθεί το 1986, ο Χούναμ πήγε στο Ισραήλ και έμεινε σε ένα παραλιακό ξενοδοχείο του Τελ Αβίβ. Έκανε επαφές με ανθρώπους μεταξύ άλλων τους Έλι Τάιχερ και Αμίρ Ντορ-Ον, οι οποίοι έγραψαν ένα βιβλίο για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ.
Μία ή και περισσότερες επαφές του Χούναμ ενημέρωσε την Σιν Μπετ για το ενδιαφέρον του για τον Βανούνου. Η Σιν Μπετ εντόπισε το δωμάτιο του ξενοδοχείου του Χούναμ και έστειλε μια νεαρή γυναίκα να τον «κερδίσει». Ενώ ο Χούναμ βρισκόταν εκτός ξενοδοχείου, η Σιν Μπετ μπόρεσε να μάθει τα σχέδιά του και να ανακαλύψει ότι ο Βανούνου ήταν στην Αυστραλία.
Αργότερα, η Σιν Μπετ απέκτησε μια πληροφορία που αποκάλυπτε ότι ο Βανούνου ήταν στο Λονδίνο. Μια ομάδα της Μοσάντ που είχε ήδη φτιαχτεί για άλλη αποστολή άλλαξε τον προορισμό της και πέταξε προς την βρετανική πρωτεύουσα. Εκεί η ομάδα φάνηκε τυχερή όταν έμαθε για μια τυχαία συνάντηση του Βανούνου με τον παιδικό του φίλο Γιόραμ Μπαζάκ. Αυτό ήταν που άνοιξε τον δρόμο για τη συνάντηση της Σίντι με τον Βανούνου και όλα τα υπόλοιπα έχουν γραφτεί πια στην ιστορία.
Ποιος επιβλέπει το πυρηνικό πρόγραμμα; Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ αποτελεί ένα από τα πιο καλά κρατημένα μυστικά του Ισραήλ, αν όχι το σημαντικότερο μυστικό. Τα στοιχεία για αυτό οδηγούν σε αδιέξοδο, με πολλές μεταβλητές και πολλά άλυτα ζητήματα. Σύμφωνα με τις ξένες αναφορές, το πυρηνικό πρόγραμμα είχε έναν σκοπό: την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, ποια είναι η διαδικασία λήψης αποφάσεων; Με άλλα λόγια, ποιοι είναι οι άνθρωποι που σύμφωνα με τις αναφορές πατάνε τα κουμπιά; Αυτά είναι ερωτήματα που ενδιαφέρουν την κάθε χώρα που έχει πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα, στρατιωτικό, ή και τα δύο. Στις αρχές Απριλίου του 2021 σημειώθηκε μια πολύ μικρή ρωγμή σε αυτόν τον τοίχο μυστικότητας. Συνέβη κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης μετά από μια παράσταση του θεατρικού «Ο Κύριος Β» που εξερευνά πλευρές της ζωής του Βανούνου. Το έργο επέστρεψε στο Θέατρο της Γιάφα για το 30ο φεστιβάλ του Theatronetto. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό μονόπρακτο που γράφτηκε από τον Γιγκάλ Αζράτι (Yigal Azrati) την εποχή που ο Βανούνου ήταν στη φυλακή· στο έργο, ο ηθοποιός Γιόναταν Τσέρτσι (Jonathan Cherchi) επιδεικνεύει τη συναισθηματική του επιδεξιότητα. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που κάναμε με τον Αζράτι, τον Τσέρτσι, τον δικηγόρο Αβιγκντόρ Φέλντμαν, ο τελευταίος, δικηγόρος του Βανούνου εδώ και 34 χρόνια, περιέγραψε πως έβαλε στο βήμα των μαρτύρων της δίκης τον τότε πρωθυπουργό Σίμον Πέρες και τον πρόεδρο της Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Σχέσεων της βουλής Αμπά Εμπάν. «Και οι δύο μοιάζανε τελείως μπερδεμένοι επειδή είχαν κληθεί ως μάρτυρες υπεράσπισης», μας είπε ο Φέλντμαν. «Θυμάμαι τον Πέρες χλωμό και σχεδόν να τρέμει». Ο Φέλντμαν αποκάλυψε λίγες λεπτομέρειες που δεν είχαν αποκαλυφθεί με τα πρακτικά της δίκης και είπε ότι ρώτησε τους Πέρες και Εμπάν σχετικά με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και κυρίως για το ποιος αποφασίζει το τι συμβαίνει μέσα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ. «Ο Εμπάν τελούσε σε πλήρη σύγχυση αλλά επιβεβαίωσε ότι το πυρηνικό ζήτημα και ο αντιδραστήρας δεν συζητιούνται στις κοινοβουλευτικές αντιπαραθέσεις. Κάθε πρόταση για κάποια σχετική συζήτηση πάνω στο ζήτημα αποκλείεται από τον εισηγητή της Βουλής», είπε ο Φέλντμαν. «Ο Πέρες απάντησε ότι την επίβλεψη επιτελεί η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας – ότι αυτοί ήταν υπεύθυνοι και είναι άξιοι εμπιστοσύνης.» Στα πρακτικά στα οποία δόθηκε άδεια προς δημοσίευση, ο Πέρες διέψευσε τους ισχυρισμούς του Φέλντμαν ότι οι αποκαλύψεις του Βανούνου δεν έβλαψαν τη θέση του Ισραήλ, τα συμφέροντα ασφαλείας του ή την αποτρεπτική του εξουσία. Κατέθεσε ότι κατά τη γνώμη μου «η δημοσίευση ενθάρρυνε έναν αριθμό αραβικών χωρών να κινηθούν σε πολλές κατευθύνσεις, ανεπιθύμητες για το Κράτος του Ισραήλ». Απαντώντας μια δική μου ερώτηση, είπε ο Φέλντμαν «Ο βασικός μου ισχυρισμός στη δίκη είναι ότι το ισραηλινό κοινό και η κοινωνία έχουν το δημοκρατικό δικαίωμα να αναμειχθούν όσο γίνεται περισσότερο σε αυτά που συμβαίνουν στον αντιδραστήρα.» «Οι καταθέσεις των Πέρες και Εμπάν μου απέδειξαν το βασικό μας επιχείρημα: ότι ο αντιδραστήρας της Ντιμόνα και ό,τι συμβαίνει εκεί από κάθε άποψη, οικονομική και πολιτική, αποφασίζεται πέραν κάθε επίβλεψης από τη Βουλή σε μια μικροσκοπική επιτροπή που αποτελεί υπο-επιτροπή μιας υπο-επιτροπής της Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Σχέσεων.» «Ο αντιδραστήρας της Ντιμόνα βρίσκεται επίσης εκτός της κοινοβουλευτικής επίβλεψης σε σχέση με κάθε συνθήκη συντήρησης, οικονομικής κατάστασης, ταφής των επικίνδυνων υλικών, υγείας των εργαζομένων και άλλων πλευρών του πράγματος.» Ο Βανούνου που παντρεύτηκε μια Νορβηγίδα το 2015 πήγε να δει το έργο – ήταν η πρώτη φορά που το είδε. Ο Φέλντμαν εξέφρασε μεγάλη απαισιοδοξία σχετικά με τις πιθανότητες το δικαστήριο να εγκρίνει το αίτημα του πελάτη του να εγκαταλείψει το Ισραήλ. Από την εποχή της απελευθέρωσής του από τη φυλακή, πριν από 17 χρόνια, τα δικαστήρια, μεταξύ άλλων και το Ανώτατο Δικαστήριο, έχουν αποδεχθεί τη θέση της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, με την υποστήριξη που της παρέχει η Διεύθυνση Ασφάλειας του Αμυντικού Συστήματος ότι ο Βανούνου κατέχει ακόμα κάποια μυστικά. Και δεν είναι πεπεισμένοι ότι δεν σκοπεύει να βλάψει την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ. Λίγους μήνες πριν, δημοσίευσα ένα άρθρο γνώμης στην Haaretz λέγοντας ότι η μόνη διαφορά μεταξύ του Βανούνου και του Τζόναθαν Πόλαρντ ήταν ότι στον Πόλαρντ επιτράπηκε να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του. Ισχυρίστηκα επίσης ότι η άρνηση του Ισραήλ βασίζεται αποκλειστικά στην επιθυμία των αρχών ασφαλείας να εκδικηθούν τον Βανούνου για όσα έκανε, καθώς και για το ότι εξέθεσε την μέχρι πρότινος απραξία τους. Τα λόγια μου προκάλεσαν την οργή του Γιεγιέλ Χορέβ, ο οποίος το 1986 ξεκίνησε τη θητεία του ως Διευθυντής Ασφαλείας του Αμυντικού Συστήματος. «Αυτό δεν είναι εκδίκηση», μου είπε. «Το δικαστήριο, όχι μία άλλα πολλές φορές έχει αποδεχθεί τη θέση ότι αν εγκατέλειπε [ο Βανούνου τη χώρα], θα είχε κάθε δυνατότητα να βλάψει σημαντικά την [εθνική] ασφάλεια.» Αν αυτή είναι η προσέγγιση του πράγματος, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι δεν θα επιτραπεί ποτέ στον Βανούνου να εγκαταλείψει το Ισραήλ. Πηγή: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium.HIGHLIGHT-the-other-female-spy-who-ensnared-the-leaker-of-israel-s-nuclear-secrets-1.9687672