Ο Μαξ Πρίβλερ (Max Privler) που πέθανε τον προηγούμενο μήνα, είχε συρθεί όταν ήταν έντεκα ετών κάτω από το πτώμα του πατέρα του και ξέφυγε από έναν λάκκο εκτελέσεων. Haaret. Του Ofer Aderet, 07-03-2020.
Μια μέρα του 1942 μέλη της Γκεστάπο και της ουκρανικής αστυνομίας όρμησαν μέσα στο σπίτι της οικογένειας Πρίβλερ στο Μικουλίτσιν (Mykulychyn) της τότε Πολωνίας (σήμερα, το χωριό γράφεται ως «Mikulichin» και ανήκει στην Ουκρανία). Ο Νταβίντ Πρίβλερ και ο μεγαλύτερός του γιος Μαξ, 11 χρονών, μεταφέρθηκαν στο τοπικό αστυνομικό τμήμα. Η Μάλκα και τα τρία νεαρότερα παιδιά στάλθηκαν στο εβραϊκό γκέτο του Στανίσλοβοβ (Stanislowow), το σημερινό Ιβανο-Φρανκίβσκ (Ivano-Frankivsk). Ο Νταβίντ Πρίβλερ δάρθηκε άσχημα από τους Γερμανούς. «Σπάσανε το πρόσωπό του, ολόκληρο το σώμα του ήταν γεμάτο κοψίματα και μελανιές», θυμάται ο Μαξ. «Τον χτυπούσαν για ώρες ολόκληρες. Με δυσκολία μπορούσε να ανοίξει τα μάτια του. Ήταν γεμάτα αίματα.» Προτού πεθάνει, ο πατέρας του, του είπε: «Μαξ μείνε ζωντανός. Πρέπει να πεις προς τα έξω τι μας έκαναν μόνο και μόνο επειδή είμαστε Εβραίοι.»
Παρακολουθήστε τον Πρίβλερ να αφηγείται την ιστορία του (Βίντεο: Γιαντ Βασέμ) Την επόμενη μέρα, ο Μαξ και ο πατέρας του στάλθηκαν σε έναν λάκκο στο δάσος για εκτέλεση μαζί με άλλους έντεκα Εβραίους. Μία μόλις στιγμή προτού πυροβολήσουν και τους δύο, ο πατέρας του έσπρωξε τον Μαξ στον λάκκο κι έπεσε από πάνω του. «Πέφτοντας με κάλυψε με το σώμα του», είπε ο Μαξ. Ο πατέρας του πέθανε. Ο Μαξ πυροβολήθηκε στον ώμο. Η σφαίρα παρέμεινε μέσα στο σώμα του για 25 χρόνια. Ο πατέρας του Ντάβιντ, ο παππούς του Μαξ, είχε φτάσει στα 101 του χρόνια όταν τον Ιούνιο του 1941 οι Γερμανοί, που είχαν μόλις καταλάβει την πόλη τους, τον έσυραν από τη γενειάδα του μέχρι να υποστεί καρδιακή προσβολή και να πεθάνει. Αφού έπεσε το σκοτάδι, ο Μαξ σύρθηκε έξω από τον λάκκο, βγαίνοντας κάτω από το πτώμα του πατέρα του, αιμορραγώντας από το τραύμα στον ώμο του. «Ήθελα να ζήσω», θυμάται. «Είδα έναν μπλε ουρανό και τα αστέρια από πάνω μου. Σύρθηκα έξω, ανάμεσα στα πτώματα.» Χτύπησε την πόρτα ενός μη-Εβραίου συμμαθητή του. «Ήμουν γυμνός», είπε. «Ο πατέρας του συμμαθητή μου, μου άνοιξε την πόρτα, με κοίταξε, με αποκάλεσε ‘οβριό’ (Yid), με κλώτσησε και μου ‘πε ‘πάρε δρόμο’.» Με τις τελευταίες δυνάμεις του, ο Μαξ σύρθηκε στο σπίτι της οικογένειας Νιμτσούκ (Nimchuk), τους Ουκρανούς φίλους των Πρίβλερ. Είπε στην Γιευντοκία (Yevdokia), την κόρη της οικογένειας ότι οι γονείς του και η αδερφή του δολοφονήθηκαν από τους Γερμανούς. Του περιποιήθηκε τα τραύματα και αυτόν τον ίδιο. Ο Μαξ επιβίωσε δύο ακόμη μαζικές εκτελέσεις. Από τη μία, είπε, ξέφυγε όταν ήδη αντιμετώπιζε το εκτελεστικό απόσπασμα.
Αργότερα, τρύπωσε μέσα στο γκέτο για να μεταφέρει φαγητό στη μητέρα και τα αδέρφια του, αλλά αντί αυτού, έγινε μάρτυρας της περικύκλωσης και της εκτέλεσής τους. Πρώτα είδε τη μητέρα του να παλεύει με έναν αστυνομικό που προσπαθούσε να της πάρει τον 18 μηνών αδερφό του, Μπερέλε (Berele), από τα χέρια της. «Έσπρωξε τον αστυνομικό τόσο δυνατά που εκείνος έπεσε κάτω» και πέθανε χτυπώντας το κεφάλι του στο πεζοδρόμιο, θυμάται ο Μαξ. Σε αντίποινα, οι Γερμανοί σκότωσαν το βρέφος και κρέμασαν τη μητέρα. «Έτρεξα προς τη μητέρα μου… και κάποιος πήδηξε πάνω μου, μου έκλεισε το στόμα και με τράβηξε μακριά από ‘κει. Μου είπε ‘Δεν μπορείς να κάνεις κάτι. Είναι αυτοκτονία. Πρέπει να ζήσεις, για χάρη της. Υπάρχει μία μόνο λύση – εκδίκηση.’ Και έτσι έγινα εκδικητής.» Πρώτα μπήκε σε μια παράνομη οργάνωση στο γκέτο. «Βοήθησα πολλούς ανθρώπους να επιβιώσουν στο γκέτο», είπε. «Μετέφερε παράνομα φαγητό και εξοπλισμό μέσα από τους σωλήνες της αποχέτευσης.» Αργότερα, βρήκε ξανά καταφύγιο στο σπίτι της Γιεβντόκια που εντωμεταξύ είχε παντρευτεί έναν άνδρα με το όνομα Ιβάν Μπογιούκ (Ivan Boyuk). Και οι δυο τους έχουν πια αναγνωριστεί από το Γιαντ Βασέμ ως Δίκαιοι των Εθνών. Ο Μαξ τελικά πήγε στο δάσος με τους αντάρτες όπου έκανε δουλειά αναγνώρισης και χρησίμευσε ως σύνδεσμος. Αργότερα, χάρη στις γλώσσες που μιλούσε, στρατολογήθηκε στη μονάδα ειδικών επιχειρήσεων του Σοβιετικού Στρατού και συμμετείχε σε δεκάδες επιχειρήσεις κατασκοπίας και συλλογής πληροφοριών.
«Σε πολλές αποστολές στάλθηκε από τη μονάδα κομάντο πίσω από τις γραμμές του εχθρού, μεταμφιεσμένος ως βοσκός ή ντόπιος πρόσφυγας και αναμετέδιδε μέσω ραδιοασυρμάτου κρίσιμες πληροφορίες για τις τοποθεσίες του εχθρού», είπε ο Έλι Γκολοσόβσκι (Eli Golosovsky) ο οποίος συνόψιζε την ιστορία του Μαξ στην ιστοσελίδα του Facebook «Ήρωες του Β’ Π.Π.» Ο Μαξ τραυματίστηκε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πήρε μέρος στην απελευθέρωση του στρατοπέδου θανάτου του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, καθώς και των πόλεων της Κρακοβίας και της Πράγας. Σύμφωνα με μια επιστολή που τον πρότεινε για παρασημοφόρηση με ένα από τα μετάλλια που είχε λάβει στο τέλος του πολέμου «Κατά τη διάρκεια των μαχών τον Ιανουάριο του 1945, ο λοχίας Πρίβλερ επέδειξε εξαιρετικό ηρωισμό… Μέσω των πράξεών του, έσωσε τη διμοιρία του και σκότωσε και τραυμάτισε πάνω από είκοσι στρατιώτες του εχθρού.» Μετά τον πόλεμο, ο Μαξ έζησε στην Ουκρανία όπου παντρεύτηκε μια γυναίκα με το όνομα Μούζα (Muza). Είχαν έναν γιο και μια κόρη. Το 1990 μετανάστευσε στο Ισραήλ όπου δραστηριοποιήθηκε στην Ένωση Αναπήρων Βετεράνων του Πολέμου κατά του Ναζισμού και σε πρωτοβουλίες μνημόνευσης των παιδιών που πολέμησαν με τον Κόκκινο Στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π. Αφού πέθανε η σύζυγός του, παντρεύτηκε την παιδική του φίλη Λουντμίλα (Ludmilla), μια χήρα. Έζησε στο Μπατ Γιαμ (Bat Yam) μέχρι και τον θάνατό του τον περασμένο μήνα, και θάφτηκε στο Ασκελόν (Ashkelon) μαζί με την κόρη του που πέθανε πριν από αυτόν. Σήμερα ζει ο γιος του, τα εγγόνια και τα δισέγγονά του. Πηγή: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-holocaust-survivor-who-saw-his-family-murdered-found-only-one-solution-vengeance-1.8637208