Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, οι Μουσουλμάνοι βοήθησαν να αποσιωπηθεί η καταγωγή των ντόπιων Εβραίων, αποτρέποντας την εξαφάνιση μιας κοινότητας. The Librarians. Της Alissa Abramov, 27.01.2021
Τον Ιούλιο του 1942, η γερμανική Βέρμαχτ άρχισε να κατακτά περιοχές του βόρειου Καυκάσου. Αν και η κατοχή κράτησε λίγους μόνο μήνες, οι εβραϊκές κοινότητες της περιοχής ένιωσαν τον σοβαρό αντίκτυπό της. Σε χωριά όπως η Μπογκντάνοφσκα (Bogdanovka) και το Μεντσίνσκι (Menzhinsky), όπου υπήρχαν συλλογικά αγροκτήματα (κολχόζ) Καυκάσιων Εβραίων (ή «βουνίσιων Εβραίων») και Ασκενάζι Εβραίων, μεγάλες σφαγές πραγματοποιήθηκαν από εκτελεστικά αποσπάσματα. Ο όρος «Βουνίσιοι Εβραίοι», που ήταν συνηθισμένος μεταξύ των Ρώσων, είχε να κάνει με την καταγωγή αυτής της κοινότητας.
Στην αρχή, οι Ναζί δεν επεφύλαξαν κάποια ξεχωριστή στάση έναντι του εβραϊκού πληθυσμού. Πίστευαν ότι η μοίρα τους θα ‘πρεπε να είναι παρόμοια με αυτή των Ευρωπαίων Εβραίων. Ωστόσο, όταν οι γερμανικές δυνάμεις κατέκτησαν την πόλη του Νάλτσικ (Nalchik), υπήρξαν εκείνοι που προσπάθησαν να αμφισβητήσουν την εβραϊκή ταυτότητα της κοινότητας, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να τη σώσουν. Μια ομάδα ντόπιων Εβραίων, με επικεφαλής τον Μαρκέλ Σαούλοφ, προσπάθησαν να σώσουν την κοινότητα από την απειλή της εξόντωσης προσπαθώντας να πείσουν τους Ναζί ότι οι Βουνίσιοι Εβραίοι δεν ήταν στην πραγματικότητα κομμάτι της εβραϊκής φυλής. Ισχυρίστηκαν ότι αντ’ αυτού ανήκαν στους Τατάρους, μία από τις ποικίλες εθνοτικές ομάδες που ζούσανε στον Καύκασο. Την εποχή εκείνη υπήρχαν χιλιάδες Εβραίοι στην πόλη. Καθώς ο βαρύς βομβαρδισμός συνεχιζόταν, οι Ναζί διέταξαν τους Εβραίους να καταγραφούν στις μονάδες των SS που συνόδευαν τον γερμανικό στρατό. Οι περιβαλλόμενες από σεβασμό οικογένειες Εφραίμοφ και Σαούλοφ ήταν οι πρώτες που εκτελέστηκαν.
Κατά την καλοπροαίρετη αυτή προσπάθεια εξαπάτησης των Ναζί, οι Εβραίοι ηγέτες έκαναν χρήση των άριστων σχέσεων τους με την τοπική μουσουλμανική κοινότητα. Ο επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου του Καμπαρντίνο-Μπαλκάριαν απευθύνθηκε στη ναζιστική διοίκηση και ζήτησε να συμπεριφερθούν στους Βουνίσιους Εβραίους ως άλλη μια εθνοτική μειονότητα του Καυκάσου.
Ο γερμανικός στρατός ο οποίος για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους υιοθέτησε μια επιφυλακτική στάση απέναντι στον ντόπιο μουσουλμανικό πληθυσμό, καθυστέρησε την εκτέλεση της διαταγής της εξόντωσης των Εβραίων της πόλης για μια περίοδο δύο μηνών. Κατά τη διάρκεια του χρονικού αυτού διαστήματος, γερμανικά ερευνητικά ιδρύματα, με επικεφαλής το Γραφείο Γενεαλογίας του Ράϊχ, μελέτησαν το ζήτημα. Τέθηκαν ερωτήματα γύρω από την κοινή τους καταγωγή με τους Ευρωπαίους Εβραίους, ενώ παράλληλα εξετάστηκαν τα θρησκευτικά τους σύμβολα, η λογοτεχνία, οι παραδοσιακές φορεσιές και τα έθιμα, καθώς η ομιλούμενη γλώσσα τους. Ολόκληρη η εβραϊκή κοινότητα προσπάθησε να κρύψει τις ενδείξεις της πραγματικής τους ταυτότητας. Πολλοί Εβραίοι έκρυψαν και έθαψαν βιβλία και ιερά αντικείμενα στις αυλές των σπιτιών τους.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, προέκυψε ένα πλέον πασίγνωστο γεγονός που αναφέρεται σε αρκετές αυτοβιογραφικές μαρτυρίες της εποχής. Αυτές οι μαρτυρίες αφορούν στην προσπάθεια της μυστικής μεταφοράς των παπύρων της Τορά από την τοπική συναγωγή. Μια ομάδα ανδρών, με επικεφαλής τον αρχιραβίνο Ναχμιέλ Αμίροφ, έστησε μια ψεύτικη κηδεία με σκοπό να κρύψει τους πάπυρους της Τορά και να τους θάψει μέσα στη γη, αφού πρώτα τους τύλιξε σε σάβανα. Η πομπή της ψεύτικης κηδείας έφτασε στο νεκροταφείο το οποίο μάλιστα βρισκόταν κοντά στο γερμανικό αρχηγείο διοίκησης. Με στόχο να κρατήσουν τα SS μακριά, οι διοργανωτές της κηδείας τους έπεισαν ότι οι θάνατοι υπήρξαν αποτέλεσμα επιδημίας τύφου, η οποία εξάλλου πράγματι είχε εξαπλωθεί στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Οι φήμες της αρρώστιας έκαναν τα SS να κρατήσουν αποστάσεις και οι πάπυροι ενταφιάστηκαν επιτυχώς. Οι προσπάθειες να καθυστερήσει η σφαγή με αφορμή τα ερωτήματα της εβραϊκότητας της κοινότητας τελικά έσωσαν τους περισσότερους Εβραίους της πόλης. Είχε φτάσει η ώρα ο γερμανικός στρατός να αποσύρει τις δυνάμεις του από τον Καύκασο, μετά την ήττα του στη Μάχη του Στάλινγκραντ. Ωστόσο, κατά τη σύντομη αυτή περίοδο κατοχής, οι Ναζί κατάφεραν να λεηλατήσουν περιουσίες, να κακοποιήσουν τους Εβραίους και να στείλουν πολλούς σε καταναγκαστικά έργα. Πηγή: https://blog.nli.org.il/en/mountain_jews_nazis/