Οι καταθέσεις δόθηκαν στη δημοσιότητα για πρώτη φορά από το Κέντρο Ολοκαυτώματος στην Ουκρανία, με τη συμπλήρωση 80 χρόνων από τις δολοφονίες. Haaretz. Ofer Aderet, 6.10.2021.
Με τη συμπλήρωση 80 χρόνων από τη σφαγή 33.000 Εβραίων στο Μπάμπι Γιαρ της Ουκρανίας, δόθηκαν στη δημοσιότητα δικαστικές καταθέσεις κάποιων δραστών για πρώτη φορά στα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη (2021). «Εκείνη τη μέρα μπορεί να σκότωσα 150 με 250 Εβραίους. Η όλη εκτέλεση συνέβη χωρίς καμία παύση. Οι Εβραίοι παραδόθηκαν στη μοίρα τους σαν πρόβατα επί σφαγήν», γράφεται σε μια περιγραφή της σφαγής από έναν άνδρα των SS με το Βίκτορ Τριλ. «Είδα μια τεράστια τρύπα που έμοιαζε σαν κοίτη ποταμού που είχε ξεραθεί. Μέσα της ξαπλωμένα, στρώματα από πτώματα. Οι Εβραίοι έπρεπε να ξαπλώνουν πάνω στα πτώματα και πυροβολούνταν στο λαιμό». Η κατάθεση του Τριλ δημοσιεύτηκε από το Κέντρο Μνήμης του Ολοκαυτώματος του Μπάμπι Γιαρ που βρίσκεται υπό κατασκευή αλλά είναι ανοιχτό προς το κοινό του Κιέβου. Το Κέντρο έχει καταγράψει τα ονόματα 159 ανδρών των SS, στρατιωτών της Βέρμαχτ και αστυνομικών που πραγματοποίησαν τη σφαγή που συνέβη μεταξύ 29 και 30 Σεπτεμβρίου του 1941 από τους Ναζί και τους ντόπιους συνεργάτες τους, την παραμονή του Γιομ Κιπούρ, σε μια κοιλάδα κοντά στο παλιό εβραϊκό νεκροταφείο του Κιέβου. Η σφαγή συνέβη 10 μέρες αφότου οι Γερμανοί κατέκτησαν την πόλη. Περίπου 100.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν, το ένα-τρίτο αυτών Εβραίοι, και οι υπόλοιποι ήταν Ουκρανοί, Ρομά και ανάπηροι. Σύμφωνα με τους ερευνητές του Κέντρου, περίπου 2.000 άνθρωποι πήραν μέρος στη σφαγή, οι περισσότεροι Γερμανοί μεταξύ των ηλικιών των 20 και των 60 ετών. Το μουσείο του Γιαντ Βασέμ λέει ότι οι ουκρανικές επικουρικές δυνάμεις βοήθησαν τους Γερμανούς στις δολοφονίες. Επιπλέον, σύμφωνα με τους Γερμανούς που πήραν μέρος στη σφαγή «μπόλικοι» Ουκρανοί πολίτες «τους ενημέρωσαν για τις κρυψώνες των Εβραίων». Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι τόσο πολλοί Εβραίοι προδόθηκαν που «εξαιτίας της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, δεν μπορούσαν να τους διαχειριστούν όλους». «Οι δολοφόνοι ήταν μορφωμένοι άνθρωποι – επαγγελματίες, καθηγητές, μηχανικοί, έμποροι και οδηγοί. Κάποιοι ήταν παντρεμένοι και κάποιοι παντρεύτηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Έγραψαν γράμματα προς την πατρίδα τους και, δεκαετίες αργότερα, στη δεκαετία του 1960, έδωσαν στοιχεία για τη συμμετοχή τους στη σφαγή σε δικαστήρια», σύμφωνα με το Κέντρο. Ωστόσο, εκτός των υψηλόβαθμων στελεχών, οι πιο πολλοί από αυτούς ποτέ δεν καταδικάστηκαν για κάποιο έγκλημα. «Παρόλο που πολλοί ομολόγησαν την εμπλοκή τους στις δολοφονίες, έζησαν ήσυχα, κανονικές ζωές μετά τον πόλεμο», λέει ο Αντρέι Ουμάνσκι, ένας ιστορικός που εργάζεται στο Κέντρο.
Ο πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ αναμένεται να λάβει μέρος σε μια κρατική εκδήλωση μνήμης στο Κέντρο μαζί με τον ουκρανό του ομόλογο. «Οι Εβραίοι έχουν ένα αξιοσημείωτο παρελθόν εδώ, αλλά επίσης μια δύσκολη και επώδυνη ιστορία», είπε ο Χέρτζογκ την περασμένη Τρίτη. Ο πάτερ Πατρίκ Ντεμπουά, του Κέντρου, ο οποίος εξερευνά τους μαζικούς τάφους της Ανατολικής Ευρώπης, εξήγησε ότι οι καταθέσεις αποκαλύπτουν ένα μοτίβο δράσης. «Τα εκτελεστικά απόσπασματα δουλεύανε με βάρδιες ολόκληρη τη μέρα, από το πρωί μέχρι τις 5μμ και τα απογεύματα έπιναν όλοι μαζί παρέα, μαζί με τις γυναίκες, των οποίων ο ρόλος ήταν να κάνουν τους δολοφόνου σαν ξεχάσουν ό,τι είχε συμβεί». Σύμφωνα με τον Ντεμπουά, σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν ακόμη και περιγραφές για εκτελεστικά αποσπάσματα που στέλνονταν για «χαλάρωση» σε ένα σπα της πόλης προτού επιστρέψουν να ολοκληρώσουν τη σφαγή. «Οι Εβραίοι κείνται, κοντά ο ένας στον άλλον, ώστε να γεμίσει όλη η τρύπα στο έδαφος. Έπειτα ξεκινούσε το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά. Κάποιοι έπρεπε να ξαπλώνουν πάνω στα πτώματα των Εβραίων που είχαν ήδη πεθάνει. Σε δύο μέρες φτιάχτηκαν έξι ή επτά στρώματα από πτώματα», είπε στην κατάθεσή του ο αξιωματικός των SS Όγκοστ Χάφνερ. «Κάποιοι είχαν χειράμαξες μαζί τους, καρότσια μωρών και αρκετές βαλίτσες μαζί τους. Τα ρούχα τους και οι βαλίτσες τους στοιβάζονταν, φτιάχνοντας ψηλούς σωρούς στο ύψος των δέντρων. τους λέγανε ότι οι βαλίτσες τους θα στέλνονταν μέσω τρένων και θα τις παίρνανε στο τέλος», είπε ο αστυνομικός Αντόν Λάουερ στην κατάθεσή του. «Έπειτα, οδηγούνταν στην άκρη της κοιλάδας, όπου τους λεγόταν να γδυθούν. Μετά από αυτό, ομάδα την ομάδα οδηγούνταν στην άκρη του λάκκου… Στους Εβραίους λεγόταν να κατέβουν μέσα στον λάκκο και να ξαπλώσουν πάνω απ’ τους Εβραίους που είχαν ήδη εκτελεστεί, σαν σαρδέλες». Πέρυσι, το Κέντρο Μνήμης χαρτογράφησε τις ακριβείς τοποθεσίες της σφαγής εξετάζοντας φωτογραφίες και αρχειακά τεκμήρια. Τα ονόματα 900 θυμάτων, μέχρι πρότινος άγνωστων, δημοσιεύτηκαν σεεκείνη τη φάση. Αυτό το μην, το Γιαντ Βασέμ δημοσίευσε φωτογραφίες για τους 80 από αυτούς.
