Νέα ντοκουμέντα για την ιστορική διάσωση των Εβραίων της Αιθιοπίας, 30 χρόνια πριν

Βίντεο, φωτογραφίες και έγγραφα απελευθερώθηκαν από τον ισραηλινό στρατό με τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την Επιχείρηση Σολομόν. Haaretz. Ofer Aderet, 24.5.2021.

Οι Αιθίοπες Εβραίοι σε ένα αεροπλάνο προς το Ισραήλ το 1991 (Credit: Miki Tzarfati / IDF Archive).

Μια συλλογή βίντεο, εικόνων και εγγράφων που συνδέονται με τη διάσωση των Εβραίων της Αιθιοπίας είναι πλέον διαθέσιμη στο κοινό, λόγω της επετείου 30 χρόνων από την Επιχείρηση Σολομόν που έφερε στο Ισραήλ 30.000 Αιθίοπες Εβραίους στις 24 Μαΐου του 1991. Συγκεντρωμένο και ψηφιοποιημένο από αρχειονόμους του στρατού, το υλικό καταγράφει τις προετοιμασίες για την απογείωση των αεροπλάνων διάσωσης, την προσγείωσή τους στην Αντίς Αμπάμπα και τη στιγμή που ο διοικητής της επιχείρησης, Amnon Lipkin-Shahak, ανακοινώνει την έναρξή της. Τα βίντεο δημιουργήθηκαν από προσωπικό της πολεμικής αεροπορίας, μεταξύ των οποίων και από τους κομάντο της μονάδας Σαλντάγκ της οποίας τότε ηγούταν ο Μπένι Γκαντζ, και συνόδευε τότε τα ισραηλινά αεροπλάνα στον ασφαλτοτάπητα της Αιθιοπίας. Μαζί με τα βίντεο, το αρχείο περιλαμβάνει ένα ηχητικό ντοκουμένο στο οποίο ο Γκαντζ μιλάει για την επιχείρηση λίγη ώρα μετά την ολοκλήρωσή της. «Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης δεν υπάρχει χρόνος για ενθουσιασμό – δουλεύεις υπό πίεση. Αλλά στο αεροπλάνο μπορείς να κοιτάξεις τριγύρω, ειδικά τους ηλικιωμένους και τα παιδιά. Οι ηλικιωμένοι – το ξέρεις ότι το όνειρό τους πραγματοποιήθηκε. Και τα παιδιά – το ξέρεις ότι θα τους πάρει 30 με 40 χρόνια να ενσωματωθούν τελείως, αλλά μετά θα ‘ναι μια χαρά», λέει ο Γκαντζ.

Ο επιτελάρχης του ισραηλινού στρατού Εχούντ Μπαράκ συναντάει τους νέους μετανάστες στο διεθνές αεροδρόμιο Μπεν-Γκουριόν το 1991 (Credit: Miki Tzarfati/IDF Archive).

Αργότερα ο Γκαντζ προσθέτει «η Αιθιοπική κοινότητα μπορεί να περιμένει ότι θα ακολουθήσει μια δύσκολη διαδικασία απορρόφησής της που θα κρατήσει ολόκληρες δεκαετίες, αλλά εμείς στη μονάδα μας κάναμε ό,τι μπορούσαμε μέσα στις πρώτες 24 ώρες τους». Από το αρχείο δόθηκε επίσης στη δημοσιότητα ο «φάκελος της επιχείρησης» που περιλαμβάνει την εντολή για την Επιχείρηση Σολομόν, την έρευνα που έγινε και τις πληροφορίες από τις μυστικές υπηρεσίες που τη συνόδευσαν. Κάποια από τα έγγραφα παραμένουν ακόμη εν μέρει μη προσβάσιμα.

Ο υπουργός Εξωτερικών Νταβίντ Λεβί και ο πρωθυπουργός Γιτζάκ Σαμίρ συναντούν τους νέους μετανάστες στο διεθνές αεροδρόμιο Μπεν-Γκουριόν το 1991 (Credit: Miki Tzarfati/IDF Archive).

Η τότε απόρρητη εντολή για την επιχείρηση, που της δόθηκε η ονομασία «Καταιγίδα», εξηγούσε ότι αυτή η επιχείρηση λαμβάνει χώρα εξαιτίας της «αυξανόμενης ανησυχίας των Εβραίων της Αιθιοπίας. Η αιθιοπική κυβέρνηση επιτρέπει έναν ελάχιστο ρου μεταναστών, έναν μικροσκοπικό αριθμό κάθε βδομάδα. Επιπλέον, η εσωτερική πολιτική/στρατιωτική κατάσταση δείχνει ότι το υπάρχον καθεστώς θα καταρρεύσει, ρίχνοντας ένα σκοτεινό πέπλο πάνω στο μέλλον του εβραϊκού πληθυσμού της χώρας.» Διαβάζοντας τα έγγραφα φαίνεται ότι «ανακαλύφθηκαν σημαντικά λάθη» στη συντήρηση της «ασφάλειας της επικοινωνίας» της πολεμικής αεροπορίας κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για την επιχείρηση, πέρα από διάφορα τεχνικά προβλήματα και αποτυχίες. Αλλά στο τέλος η ουσία παραμένει ότι η επιχείρηση στέφθηκε με επιτυχία: μέσα σε 36 ώρες, σχεδόν 15.000 Εβραίοι μεταφέρθηκαν στο Ισραήλ με δεκάδες αεροπλάνα. Πηγή: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium.MAGAZINE-30-years-on-archive-documenting-israel-s-rescue-of-ethiopian-jews-made-public-1.9839494