Ο Michael Goldmann-Gilead ήταν μέλος της ειδικής ανακριτικής ομάδας που ανέλαβε τον Άϊχμαν μετά τη σύλληψή του στην Αργεντινή και ήταν ένας από τους μάρτυρες εκ μέρους της ισραηλινής αστυνομίας όταν ο τελευταίος κρεμάστηκε. The Forward, 13 Μαΐου 2020.
Πριν από 61 χρόνια, στις 13 Μαΐου, ο Άντολφ Άϊχμαν, ένας εκ των βασικών αρχιτεκτόνων του Ολοκαυτώματος, συνελήφθη στην Αργεντινή από μια μυστική ομάδα πρακτόρων της Μοσάντ και της Σιν Μπετ. Ήταν μια φοβερή εξέλιξη. Όταν ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν ανακοίνωσε τη σύλληψη του Άϊχμαν στις 22 Μαΐου του 1960, έντεκα μέρες αφότου απήχθη από την Αργεντινή, εκείνες οι ειδήσεις ξαναζωντάνευαν ένα κεφάλαιο της ιστορίας που όλος ο κόσμος θεωρούσε ότι είχε τελειώσει. Δεκαπέντε χρόνια μετά το τέλος του Ολοκαυτώματος, το εβραϊκό κράτος θα έφερνε σε δίκη έναν από τους χειρότερους βασανιστές του εβραϊκού λαού – έναν άνθρωπο που, σύμφωνα με το άρθρο της εποχής στους New York Times θεωρούσε τον ρόλο του στη θανάτωση έξι εκατομμυρίων Εβραίων «πηγή εξαιρετικής ικανοποίησης». Η δίκη του 1961 ακολουθήθηκε από την εκτέλεση του Άϊχμαν και αποτέλεσε ένα επεισόδιο καθοριστικό για τη ζωή στο Ισραήλ, μια νέα χώρα που είχε με πολλούς τρόπους αποφασίσει να μη δώσει έμφαση στη γενοκτονία που προηγήθηκε της δημιουργίας του. Πάνω από εκατό επιζώντες του Ολοκαυτώματος εμφανίστηκαν στη δίκη για να μιλήσουν για τον τρόμο που βίωσαν· ήταν η πρώτη σε υψηλό θεσμικό επίπεδο δημόσια κατάθεση του τραύματος που τόσο πολλοί πολίτες της νέας αυτής χώρας είχαν ζήσει. Ξαφνικά, η αίσθηση της ταυτότητας της χώρας άρχιζε να αλλάζει, μια αλλαγή με μακροπρόθεσμες συνέπειες, κάποιες εκ των οποίων αμφισβητούμενες. «Σήμερα στο Ισραήλ, το Ολοκαύτωμα είναι πολύ σημαντικό», λέει ο Μίχαελ Γκόλντμαν-Γκιλεάντ, ένας επιζών του Ολοκαυτώματος που πήρε μέρος στην ομάδα που ανέκρινε τον Άϊχμαν πριν τη δίκη του. Μίλησα με τον Γκόλντμαν-Γκιλεάντ, που τον φωνάζουνε Μίκυ, πριν δυο χρόνια, όταν ήρθε να επισκεφτεί τη Νέα Υόρκη. Η σύζυγός του Εύα βοήθησε με τη μετάφραση· μιλήσαμε πίνοντας έναν δυνατό καφέ σε ένα διαμέρισμα του Upper West Side, ακούγοντας απ’ έξω τη μανιώδη κίνηση των δρόμων. Η ακόλουθη συζήτηση έγινε αντικείμενο επιμέλειας σε επίπεδο διάρκειας και σαφήνειας. Talya Zax: Μπορείτε να μου δώσετε μια σύντομη εκδοχή της ιστορίας της ζωής σας; Michael Goldmann-Gilead: Γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1925 στο Κάτοβιτς της δυτικής Πολωνίας, κοντά στα γερμανικά σύνορα. Σήμερα είναι Πολωνία εκεί αλλά μέχρι το 1920 ήταν Γερμανία. Το 1939 ήρθε η γερμανική εισβολή στην Πολωνία. Δραπετεύσαμε από την πόλη μας προς την κεντρική Πολωνία. Ήμασταν πρόσφυγες για δύο χρόνια, μέχρι τον Ιούνιο του 1941 όπου μεταφερθήκαμε σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας. Τον Ιούλιο του 1942 οι Γερμανοί πήραν τους γονείς μου και τη μικρή μου αδερφούλα. Ήταν δέκα χρονών. Εγώ ακολούθησα έναν χρόνο μετά. Ήμουν στο Άουσβιτς μέχρι τον Ιανουάριο του 1945. Μετά μας πήρανε με μια πορεία θανάτου και εκεί απέδρασα. Με έκρυψε μια πολωνική οικογένεια. Και έπειτα ήρθε ο Κόκκινος Στρατός τον ίδιο Ιανουάριο. Ήμουν ελεύθερος. Γράφτηκα εθελοντής στον Κόκκινο Στρατό. Τον Μάϊο του 1947 μπορούσα να φύγω από το στρατό. Ήρθα στη Γη του Ισραήλ με ένα παράνομο πλοίο. Μας πιάσανε οι Βρετανοί και μας βάλανε σε ένα πλοίο για την Κύπρο, σε ένα αγγλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μετά από 18 μήνες στο αγγλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, ήρθα στο Ισραήλ. Από εκείνη τη στιγμή, είμαι ντόπιος Ισραηλινός. Η σύζυγός μου Εύα γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ, από Γερμανο-Εβραίους γονείς. Έχουμε πέντε παιδιά και δώδεκα εγγόνια. - Μπορείτε να μου πείτε για το πως σχετίζεστε με τη δίκη του Άντολφ Άϊχμαν; Το 1949 κατατάχθηκε στην αστυνομία του Ισραήλ, στο τμήμα ποινικών διώξεων. Όταν πήραμε τον Άϊχμαν από την Αργεντινή και τον φέραμε στο Ισραήλ, ήμουν μέλος μιας ειδικής ανακριτικής ομάδας, μιας ειδικής μονάδας. Η ανάκριση πραγματοποιήθηκε μέσα σε εννιά μήνες της περιόδου 1960-1961. Και έπειτα, για τέσσερις μήνες, όσο διαρκούσε η δίκη, ήμουν ο προσωπικός βοηθός του Γενικού Εισαγγελέα. Καταδικάστηκε σε θάνατο και κρεμάστηκε. Ήμουν ο επίσημος μάρτυρας από πλευράς της ισραηλινής αστυνομίας, την ώρα που κρεμάστηκε. - Πώς ήταν η διαδικασία της ανάκρισης; Και πώς νιώθατε που συμμετείχατε σ’ αυτήν; Επειδή ήμουν επιζών του Ολοκαυτώματος, δεν ήταν εύκολο για μένα. Αλλά έπρεπε να δικάσουμε τον Άντολφ Άϊχμαν ώστε όλος ο κόσμος να γνωρίζει τι συνέβη στο Ολοκαύτωμα. Αυτό πράγματι φάνηκε λεπτομερώς στη δίκη του Άντολφ Άϊχμαν. Φέραμε 110 ανθρώπους να καταθέσουν σχετικά με το τι τους συνέβη κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Έπρεπε να αποδείξουμε ότι ο Άϊχμαν πήρε ενεργό μέρος στη δολοφονία εκατομμυρίων Εβραίων: το έκανε με ενθουσιασμό, μισούσε τους Εβραίους. Μας είπε «εκτελούσα μονάχα εντολές». Έδινε εντολές! Έψαχνε τον κάθε έναν Εβραίο, για να τον στείλει στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή στους λάκκους της Ανατολικής Ευρώπης όπου σκοτώνονταν από τους ίδιους τους Ναζί προσωπικά. Ποτέ δεν παραδέχτηκε την ενοχή του. Όταν στεκόταν όρθιος, πριν κρεμαστεί, δεν ζήτησε συγχώρεση. Άλλοι μεγάλοι Ναζί ζητήσανε συγχώρεση, προτού τους κρεμάσουνε. Ακόμα και ο διοικητής του Άουσβιτς ζήτησε συγχώρεση. Ο Άϊχμαν δεν είπε τίποτα. - Κατά τη γνώμη σας, πιστεύετε ότι όσα έκανε θα τον καθιστούσαν λιγότερο υπεύθυνο, από ηθική άποψη, αν πράγματι ακολουθούσε διαταγές ανωτέρων του; Όχι, είναι το ίδιο ακριβώς. Αν παίρνεις εντολή να σκοτώσεις κάποιον, είσαι υπεύθυνος κι εσύ. Αλλά δείξαμε, το αποδείξαμε ότι το έκανε και με προσωπικό μίσος. Ήθελε να το κάνει. - Ποια ήταν τα συναισθήματά σας με την εκτέλεσή του; Δεν ένιωθα αισθήματα εκδίκησης. Επειδή είναι αδύνατον. Δεν υπάρχει καμία εκδοχή εκδίκησης που να μπορεί να πραγματοποιηθεί για αυτά που μας έκαναν. - Πιστεύετε στη ζωή μετά θάνατον; Η ζωή μετά θάνατον συμβαίνει μόνο όταν έχεις αφήσει πίσω σου καλές μνήμες στους άλλους. Ο Άϊχμαν και οι υπόλοιποι έχουν χαθεί για πάντα. Αλλά η ιδέα του ζει ακόμη. - Έχετε δει αυτή την ιδέα να ριζώνει σε μυαλά άλλων; Ναι, φυσικά. Τη βλέπουμε κάθε τόσο. - Οπότε συμμετείχατε στην ανάκριση του Άϊχμαν και στη δίκη του. Ήταν η μόνη φορά που συμμετείχατε σε δίκη κάποιου Ναζί; Ήταν η μοναδική φορά. Δεν ήμουν άλλοτε ανακριτής των Ναζί. Ήμουν μάρτυρας όμως εναντίον ανδρών της Γκεστάπο που ήταν τοποθετημένοι στο γκέτο μας. - Τώρα πια που έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από τότε και έχετε γυρίσει όλο τον κόσμο μιλώντας για τις εμπειρίες σας, ποια είναι τα πράγματα που θέλετε οι άνθρωποι στους οποίους μιλάτε να γνωρίζουν για το Ολοκαύτωμα και τους ανθρώπους που το πραγματοποίησαν; Στόχος μου είναι να μιλώ για αυτό που συνέβη. Θέλουμε ο κόσμος να γνωρίζει τι μας συνέβη και ότι δεν θα έπρεπε να ξανασυμβεί. Όχι μόνο εναντίον των Εβραίων αλλά και των άλλων εθνών. Πηγή: https://www.haaretz.com/israel-news/he-survived-the-holocaust-then-interrogated-eichmann-60-years-later-he-remembers-1.8843452