Της Josefin Dolsten, 2 Μαΐου 2018
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ (JTA) — Το 2008, ο διάσημος καλλιτέχνης των κόμικς Neal Adams και ο ιστορικός του Ολοκαυτώματος Rafael Medoff συνεργάστηκαν για να δημιουργήσουν ένα βιβλίο κόμικ για την Dina Babbitt, μια Τσέχα Εβραία καλλιτέχνιδα που εξαναγκάστηκε από τον διαβόητο Δρ. Τζόζεφ Μένγκελε να ζωγραφίζει με νερομπογιές τους Ρομά κρατούμενους του Άουσβιτς. Ήλπιζαν να προκαλέσουν το ενδιαφέρον του κόσμου γύρω από μια προσωπικότητα ελάχιστα γνωστή στο Ολοκαύτωμα.
Αλλά η δουλειά τους στο κόμικ, που εκδόθηκε από την εταιρεία Μάρβελ, τους οδήγησε τελικά να σκεφτούνε ένα πολύ μεγαλύτερο ζήτημα: τον απρόσμενο αριθμό των βιβλίων κόμικς που έθεσαν το ζήτημα της γενοκτονίας στην Ευρώπη. «Εκπλαγήκαμε και εντυπωσιαστήκαμε για το γεγονός ότι μια σειρά από mainstream βιβλία κόμικς είχαν ασχοληθεί με θέματα σχετικά με το Ολοκαύτωμα στις ιστορίες τους πολλές φορές μέσα στα χρόνια», μας είπε ο Medoff, ο διευθύνων το Ινστιτούτο David Wyman για τις Σπουδές του Ολοκαυτώματος, σε μια τηλεφωνική συνέντευξη που του πήραμε με το Jewish Telegraph Agency.
Οι Medoff και Adams, με τον τελευταίο να είναι γνωστός για την εμβληματική του δουλειά πάνω στον Batman και το Πράσινο Βέλος της εταιρείας DC, αποφάσισαν να εξερευνήσουν πως ένα είδος που στόχευε στη διασκέδαση της νεολαίας, αντιμετώπισε ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της ιστορίας. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους ενσωματώνονται στο νέο τους βιβλίο «Εμείς Μιλήσαμε Ανοιχτά: Τα κόμικς και το Ολοκαύτωμα» [“We Spoke Out: Comic Books and the Holocaust”], στο οποίο συνέβαλε ο συγγραφέας και καλλιτέχνης Craig Yoe, και το οποίο εκδόθηκε μόλις τον προηγούμενο μήνα.
Στις αμέσως επόμενες δεκαετίες που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί μαθητές του λυκείου δεν μάθαιναν για το Ολοκαύτωμα, ενώ τα τηλεοπτικά προγράμματα, οι ταινίες και τα βιβλία αναφέρονταν σε αυτό σποραδικά, λέει στο JTA ο Medoff. «Μας έκανε εντύπωση ότι τα βιβλία κόμικς αποτέλεσαν έναν από τους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά των Αμερικάνων έμαθαν για το Ολοκαύτωμα σε μια εποχή που τα περισσότερα από αυτά δεν μάθαιναν τίποτα για αυτό στο σχολείο», μας είπε. Το βιβλίο περιλαμβάνει τρία ακόμα έργα του εκλιπόντος Εβραίου κομίστα Joe Kubert, του γεννημένου στην Πολωνία πρωτοπόρου της DC Comics που ίδρυσε τη Σχολή Kubert για τους εκκολαπτόμενους καλλιτέχνες κόμικς. Ο Captain America, ένας υπερ-ήρωας που πολέμησε τους Ναζί σε μια σειρά κόμικς που ξεκίνησε το 1940, εμφανίζεται σε μια ιστορία του 1979 γύρω από τις εμπειρίες ενός επιζώντα του Ολοκαυτώματος σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Είναι αξιοσημείωτο ότι ήταν η πρώτη φορά στη διάρκεια της ύπαρξης του χαρακτήρα αυτού που αναφέρεται η δίωξη των Εβραίων.
Σε πολλά από τα 18 κόμικς στο βιβλίο εμφανίζονται επιζώντες του Ολοκαυτώματος που γυρεύουν εκδίκηση ενάντια στους Ναζί και κάποια από αυτά παρουσιάζουν και υπερ-ήρωες. Εβραίοι έγραψαν ή σχεδίασαν τα μισά από αυτά τα κόμικς. Ο Adams, 76 ετών, λέει ότι τα κόμικς παρέχουν μια τέτοια μέθοδο να παρουσιαστεί η φρίκη του Ολοκαυτώματος που το κοινό μπορεί να το «αντέξει». Ως αγόρι 10 χρονών στη Δυτική Γερμανία, όπου ο πατέρας του βρισκόταν με τον αμερικάνικο στρατό, ο Adams παρακολούθησε ένα τρίωρο οπτικοακουστικό υλικό της απελευθέρωσης των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Τραυματίστηκε τόσο από ότι είδε που δεν ξαναμίλησε για μια εβδομάδα.
«Απλά το βλέπεις και το ξαναβλέπεις, την καταστροφή, τους ανθρώπους να ζούνε μέσα σε αυτό το αίσχος και μετά απλά δεν μπορείς», είπε για αυτή του την εμπειρία. «Η ιδέα αυτού του βιβλίου ήταν να καταλάβεις αυτή την εμπειρία παίρνοντας μικρότερες μπουκιές ώστε οι άνθρωποι να το αντέχουν». Ο Yoe λέει ότι τα κόμικς επιτρέπουν επίσης στους αναγνώστες να πάρουν το χρόνο τους για να σκεφτούν τι μαθαίνουν. «Ένα από τα πλεονεκτήματα των κόμικς απέναντι στις ταινίες και την τηλεόραση είναι ότι μπορείς να διαβάσεις με τον δικό σου ρυθμό, ειδικά τις σημαντικές ιστορίες σαν και αυτές. Σταματάς και σκέφτεσαι ένα συγκεκριμένο καρέ ή πας πίσω και κοιτάς το άλλο.»
Τα κόμικς έχουν θέσει διάφορα βαριά ζητήματα, συμπεριλαμβανόμενου του ρατσισμού, της κατάχρησης των ναρκωτικών και του περιβάλλοντος, αλλά τέτοιες ιστορίες είναι συνήθως η εξαίρεση. «Οι περισσότερες ιστορίες κόμικς φυσικά είναι γύρω από υπερ-ήρωες που κυνηγάνε τους απόλυτους κακούς, αλλά έχουν υπάρξει και σημαντικές εξαιρέσεις σε αυτό τον κανόνα», λέει ο Medoff. Οι συγγραφείς σημειώνουν διάφορους διακριτούς τρόπους που το Ολοκαύτωμα απεικονίστηκε σε διαφορετικές στιγμές. Στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές του 1960, τα κόμικς έτειναν να παρουσιάζουν το Ολοκαύτωμα με γενικούς όρους, χωρίς αναφορές στους Εβραίους ως θύματα. «Εμένα, βλέποντάς το ως ιστορικός, μου έμοιαζε ότι αυτή η συνθήκη αντανακλούσε το γενικό σκεπτικό στην αμερικάνικη κοινωνία της εποχής, στα 1950 και 1960, το οποίο ήταν να αμβλύνουμε τις εθνοτικές διαφορές και να οικουμενικοποιήσουμε το Ολοκαύτωμα σαν να ήταν κάτι που πάνω-κάτω συνέβη σε όλους», λέει ο Medoff. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, λέει, οι συγγραφείς ήταν πιο πιθανόν να αναγνωρίσουν ρητά τους Εβραίους ως τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Ο Medoff πιστεύει ότι το βιβλίο μπορεί να αποδειχθεί ως χρήσιμη βοήθεια στη διδασκαλία και την εκπαίδευση γύρω από το Ολοκαύτωμα. «Δυστυχώς, η εκπαίδευση γύρω από το Ολοκαύτωμα στις τάξεις δεν υπήρξε τόσο αποτελεσματική όσο ελπίζαμε ότι θα ήταν», λέει, παραθέτοντας μια πρόσφατη έρευνα που βρήκε ότι σε πολλούς Αμερικάνους που γεννήθηκαν από το 2000 λείπουνε βασικές γνώσεις γύρω από το Ολοκαύτωμα. «Οι ιστορίες των βιβλίων κόμικς προσφέρουν έναν τρόπο να επικοινωνήσεις αυτά τα μαθήματα ιστορίας στους μαθητές, που θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματικός από κάποιους από τους τρόπους που έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα».
Ο Adams λέει ότι αυτή η ανάγκη είναι εξαιρετικά επείγουσα σήμερα. «Οποιοσδήποτε αφιερώνει κάποια προσοχή στη σύγχρονη πολιτική θα έπρεπε να προειδοποιηθεί ότι αν δεν μελετάς την ιστορία, είσαι καταδικασμένος να την επαναλάβεις», μας λέει. «Βρισκόμαστε στην καρδιά κάποιων πολύ δύσκολων καιρών και ένα βιβλίο σαν κι αυτό είναι μια καλή υπενθύμιση για αυτό.» Πηγή: https://www.jta.org/2018/05/02/united-states/comic-books-taught-american-kids-holocaust?utm_content=buffereb2a9&utm_medium=social&utm_source=jtafacebook&utm_campaign=social&fbclid=IwAR3EC9u-FG7ltlKGrFGcFRhrBK1ZnuA9Xl7LA6TlzDrMbFTphFTAAEI1rkM