Associated Press & Israel Hayom, 18-10-2020.
Η καινούργια πρεμιέρα στο εβραϊκό κρατικό θέατρο της πρωτεύουσας της Ρουμανίας, του Βουκουρεστίου, εξερευνά τον τρόμο του Ολοκαυτώματος μέσα από τις αναμνήσεις μιας επιζήσασας των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Άουσβιτς και του Πλάσζοβ (Plaszow). Η αυλαία της παράστασης «Οι Όμορφες Ημέρες της Νεότητάς μου» της Ρουμανο-Εβραίας επιζήσασας του Ολοκαυτώματος Άνα Νόβακ (Ana Novac) άνοιξε κατά την Εθνική Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος στις 9 Οκτωβρίου, την ημέρα που ξεκίνησαν οι εκτοπισμοί των Ρουμάνων Εβραίων και Ρομά το 1941. Περίπου 280.000 Εβραίοι και 11.000 Ρομά εκτοπίστηκαν και δολοφονήθηκαν από το καθεστώς της ναζιστικής Ρουμανίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής εποχής, εκατοντάδες χιλιάδες Ρουμάνοι Εβραίοι μετανάστευσαν στο Ισραήλ. Ο σημερινός εβραϊκός πληθυσμός είναι 6.000 άτομα από 800.000 που ήταν προ-πολεμικά. Το έργο έκανε την πρεμιέρα του διαδικτυακά αλλά και ζωντανά για το ένα-τρίτο των θέσεων των θεατών λόγω των μέτρων επιβράδυνσης της πανδημίας του κορωνοϊού στο ανατολικοευρωπαϊκό κράτος. Η Μάγια Μόργκενστερν (Maia Morgenstern), επικεφαλής του εβραϊκού κρατικού θεάτρου και Ρουμάνα ηθοποιός, γνωστότερη για τον ρόλο της ως Μαρίας στην αμφιλεγόμενη ταινία του Μελ Γκίμπσον «Τα Πάθη του Χριστού» (2004), περιέγραψε το στήσιμο του έργου στο Associated Press ως ένα «εξολοκλήρου γυναικείο πρότζεκτ». Η σκηνοθέτρια είναι γυναίκα, η Λιάνα Κετέρτσι (Liana Ceterchi). «Η κάθε μία από εμάς αποτελεί μια όψη της ψυχής και της μνήμης της Άνα Νόβακ», είπε η Μόργκενστερν. Η συγγραφέας του έργου, γεννημένη ως Ζίμρα Χαρσανί (Zimra Harsanyi), κατάγεται από τη βόρεια ρουμάνικη επαρχία της Τρανσιλβάνια (Transylvania). Εκτοπίστηκε 14 χρονών. Το ημερολόγιο που κρατούσε μέσα στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην Ουγγαρία το 1966 και έπειτα μεταφράστηκε σε διάφορες γλώσσες, αλλά στα ράφια των βιβλιοπωλείων της πατρίδας της έφτασε μόλις το 2004. Πολλοί παρομοιάζουν το έργο της Νόβακ με αυτό της Άννα Φρανκ, της συγγραφέως του βιβλίου «Το Ημερολόγιο ενός Μικρού Κοριτσιού» το οποίο κατέγραψε τη ζωή της ενώ κρυβόταν στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ολλανδία, προτού εκτοπιστεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. «Φέρουμε ουλές από τραύματα με τα οποία δεν είμαστε άμεσα συνδεδεμένες, κι όμως συνεχίζουμε να έχουμε αυτές τις ουλές», είπε η Μόργκενστερν. Έδωσε έμφαση στη θύμηση των γεγονότων μέσα από τη θεατρική περφόρμανς «προκειμένου να καταλάβουμε τα φαντάσματα ενός επώδυνου παρελθόντος, τις μνήμες των τρομερών γεγονότων που έσπασαν τον κόσμο ανάμεσα σε εκτελεστές και θύματα». Οι ηθοποιοί φοράνε ριγέ κοστούμια σαν τις στολές των στρατοπέδων συγκέντρωσης με φόντο εικόνες που προβάλλουν εισόδους στρατοπέδων, θαλάμους αερίων και άδειους κοιτώνες με κουκέτες. Φωτογραφίες και ονόματα θυμάτων του Ολοκαυτώματος περνάνε κάθετα σε ένα βίντεο, πάνω από τη σκηνή και τους περφόρμερς. Οι τελευταίοι κρατάνε ανθρώπινα κόκκαλα και ένα κρανίο κατά τη διάρκεια των μονολόγων τους. Η πανδημία έχει έναν πολύ σοβαρό αντίκτυπο στην καλλιτεχνική κοινότητα της Ρουμανίας που πυροδοτήθηκε από το κλείσιμο των θεάτρων κατά τη διάρκεια του λοκντάουν. Αργότερα, επιτράπηκε στα θέατρα να φιλοξενούν παραστάσεις μόνο σε εξωτερικούς χώρους, έπειτα και εσωτερικές αλλά με περιορισμένο αριθμό θεατών. «Αυτά είναι υπαρξιακά αλλά και ηθικά ζητήματα. Τι να κάνουμε για να προστατέψουμε τη ζωή, να μην είμαστε απειλή, αλλά ταυτόχρονα να συνεχίσουμε να υπάρχουμε εμείς και η δραστηριότητά μας, συντηρώντας το στάτους μας ως καλλιτεχνών;» είπε η Μόργκενστερν. Σ.τ.Μ.: Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο της Άνα Νόβακ «Οι Ατυχίες της Ψυχής», μτφ: Βασίλης Τομανάς, Αθήνα, Νησίδες, 1999. Πηγή: https://www.israelhayom.com/2020/10/18/romanias-jewish-state-theater-explores-work-on-holocaust/