Ολοκαύτωμα: Από πού Προέκυψε ο αριθμός των 6 Εκατομμυρίων Θυμάτων;

Λαμβάνοντας υπόψη τις έρευνες που έχουν γίνει μέσα στις πρόσφατες δεκαετίες, θεωρείται αυτός ο αριθμός ακριβής από τους ακαδημαϊκούς που ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο; Haaretz, 01.05.2019

Ένας υπερ-ορθόδοξος Εβραίος επισκέπτεται την Αίθουσα των Ονομάτων στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος του Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ. Associated Press.

Ένα από τα πλέον γνωστά, αν όχι συμβολικά, γεγονότα που είναι γνωστά γύρω από το Ολοκαύτωμα είναι ο αριθμός των Εβραίων θυμάτων που σκοτώθηκαν από τη Ναζιστική Γερμανία μέχρι και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Καθόλου παράδοξο δεν είναι ότι αυτός ο αριθμός – έξι εκατομμύρια – είναι που οι αρνητές του Ολοκαυτώματος αμφισβητούν προκειμένου να δημιουργηθεί καχυποψία γύρω από την ουσία του Ολοκαυτώματος (#Holocaust).

Από πού έρχεται ο αριθμός των έξι εκατομμυρίων; Και λαμβάνοντας υπόψη τις έρευνες που έχουν γίνει μέσα στις πρόσφατες δεκαετίες, θεωρείται ακόμη αυτός ο ο αριθμός ακριβής από τους ακαδημαϊκούς που ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο; Ο αριθμός μοιάζει να έχει αναφερθεί για πρώτη φορά από τον Δρ. Wilhelm Hoettl, έναν γεννημένο στην Αυστρία αξιωματούχο του Τρίτου Ράϊχ και εκπαιδευμένο ιστορικό που υπηρέτησε σε μια σειρά ανώτερων θέσεων των SS.

Το Νοέμβριο του 1945, ο Hoettl κατέθεσε στο πλαίσιο της δίωξης των κατηγορούμενων Ναζί στις δίκες της Νυρεμβέργης. Αργότερα, το 1961, κατέθεσε επίσης και στη δίκη του Adolf Eichmann στο Ισραήλ, απαντώντας σε μια μακροσκελή σειρά ερωτήσεων του εισαγγελέα και αφού είχε ορκιστεί σαν μάρτυρας μέσα σε δικαστική αίθουσα στην Αυστρία.

Και στις δύο περιπτώσεις περιέγραψε μια συζήτηση που είχε με τον Eichmann, τον αξιωματούχο των SS που είχε την πρωταρχική ευθύνη για της διοικητικής επιμελεητείας της Εβραϊκής γενοκτονίας, στη Βουδαπέστη τον Αύγουστο του 1944. Στην κατάθεσή του το 1961, ο Hoettl ανακάλεσε πώς "ο Eichmann… μου είπε πως, σύμφωνα με τις πληροφορίες του, περίπου 6.000.000 Εβραίοι είχαν πεθάνει μέχρι τότε – 4.000.000 στα στρατόπεδα εξόντωσης και τα υπόλοιπα 2.000.000 μέσα από εκτελέσεις των Μονάδων Επιχειρήσεων και άλλες αιτιολογίες, όπως ασθένειες, κ.ο.κ."

Στην ιστοσελίδα του, το Yad Vashem (#YadVashem), το βασικό κέντρο έρευνας του Ισραήλ (#Israel), αναφέρεται στα λόγια αυτά του Eichmann και έπειτα λέει ότι τόσο παλιότερες όσο και πιο πρόσφατες εκτιμήσεις από μια ποικιλία διαφορετικών ερευνητών έχουν καταλήξει σε έναν τελικό αριθμό σκοτωμένων παρόμοιο, ανάμεσα στα πέντε και τα έξι εκατομμύρια.

Αυτές οι εκτιμήσεις έχουν προκύψει συγκρίνοντας τα προ-πολεμικά πληθυσμιακά στατιστικά με μεταπολεμικές δημογραφικές εκτιμήσεις. Αν και οι Γερμανοί θεωρούσαν το σχέδιό τους για την εξαφάνιση των Εβραίων ως ένα κρατικό μυστικό υψίστης σημασίας, ταυτόχρονα κράτησαν εξονυχιστικά αρχεία των εκτοπισμών και των εκτελέσεων στους θαλάμους αερίων, κάτι το οποίο εξυπηρετεί σήμερα σαν μια ζωτική πηγή πληροφοριών.

Ένας από τους πρώτους ερευνητές, ο Raul Hilberg, κατέληξε στον αριθμό των 5.1 εκατομμυρίων θυμάτων στο κλασικό του πια έργο «The Destruction of the European Jews» το 1961. Στην τρίτη έκδοσή του, το 1985, παρέχει ένα μακροσκελές παράρτημα που εξηγεί πως υπολόγισε αυτή του την εκτίμηση.

Η Lucy Dawidowicz στο βιβλίο της «The War Against the Jews» (1975), χρησιμοποίησε τα προπολεμικά μητρώα γέννησης και θανάτου για να καταλήξει σε έναν πιο ακριβή αριθμό, των 5.933.900. Και ένας από τους πιο αξιόπιστους Γερμανούς ερευνητές γύρω από το αντικείμενο αυτό, ο Wolfgang Benz, πρόσφερε μια κλίμακα μεταξύ 5.3 και 6.2 εκατομμυρίων θυμάτων. Ο καθένας και η καθεμιά χρησιμοποίησε τη μέθοδό του για να φτάσει στο συνολικό υπολογισμό.

Το ίδιο το Yad Vashem έχει τη Βάση Δεδομένων των Ονομάτων, ένα σχέδιο σε συνεχή εξέλιξη το οποίο προσπαθεί να συγκεντρώσει τα ονόματα όλων των Εβραίων θυμάτων των Ναζί. Βασίζεται στη μαρτυρία οικογενειών και φίλων που εξοντώθηκαν, επίσημα αρχεία της περιόδου και μελέτες τοπικής μνημόνευσης των θυμάτων. Μέχρι το 2012 το Yad Vashem υπολόγιζε ότι η βάση δεδομένων του περιείχε τα ονόματα λίγο περισσότερο από τεσσάρων εκατομμυρίων ατόμων (ωστόσο ένας ακριβής αριθμός δεν είναι ακόμα εφικτός επειδή θεωρείται ότι κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εμφανίζονται σε πολλαπλά αρχεία).

Πέραν της κατανόησης Μία από τις μεγαλύτερες πηγές αβεβαιότητας αφορά τον αριθμό των Εβραίων που δολοφονήθηκαν στη Σοβιετική Ένωση. Ενώ οι Εβραίοι των χωρών της κατεχόμενης από τους Ναζί Ευρώπης είχαν μεταφερθεί στην πλειοψηφία τους στα στρατόπεδα θανάτου, όπου τηρούνταν αρκετά τακτικά αρχεία, οι δολοφονίες στην ΕΣΣΔ εκτελέστηκαν από τα Einsatzgruppen (τις κινητές μονάδες θανάτου) (#Einsatzgruppen), καθώς ο γερμανικός στρατός προέλαυνε προς την Ανατολή. Τα αρχεία τους είναι πολύ λιγότερο προσπελάσιμα με αποτέλεσμα να μπορούν να γίνουν μόνο χονδρικοί υπολογισμοί γύρω από τον αριθμό των Εβραίων που σκότωσαν – γενικά ανάμεσα στους 800.000 και το 1 εκατομμύριο.

Ο συνολικός θάνατος και καταστροφή που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μπορεί κάλλιστα να είναι πέραν κάθε ανθρώπινης κατανόησης. Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι οι στρατιωτικές απώλειες από όλες τις πλευρές, τόσο στο Ευρωπαϊκό έδαφος όσο και αυτό του Ειρηνικού Ωκεανού, έφτασαν τα 25 εκατομμύρια νεκρούς και ότι οι απώλειες των πολιτών κυμαίνονται από 38 έως και 55 εκατομμύρια ανθρώπους – δηλαδή ανάμεσα στο 3% και το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού πέθανε μέσα σε αυτή τη σύγκρουση.

Ωστόσο, η δολοφονία των Εβραίων της Ευρώπης συνιστά από μόνη της μια ξεχωριστή κατηγορία – όχι εξαιτίας του αριθμού τους, αλλά εξαιτίας της ιδεολογίας πίσω από αυτήν, η οποία τοποθέτησε την εξαφάνιση ενός ολόκληρου λαού και της κουλτούρας τους από τη Γη ως έναν από τους πρωταρχικούς της στόχους. Ήταν μοναδική επειδή η ναζιστική προπαγάνδα εστίασε τόσο έντονα στους Εβραίους σχεδόν σαν μία υπερφυσική αιτία του κακού και η γερμανική πολεμική μηχανή παρέμεινε αφοσιωμένη στις δολοφονίες Εβραίων μέχρι και την τελευταία μέρα του πολέμου, πολύ αργότερα δηλαδή από τότε που ήταν σαφές ότι ο πόλεμος για τους Γερμανούς είχε χαθεί. Αυτό σημαίνει πως η δολοφονία Εβραίων ήταν καθεαυτή ένας σκοπός και χρησιμοποιήθηκε για να κινητοποιήσει το γερμανικό έθνος να θυσιαστεί για αυτό τον σκοπό.

Τούτων λεχθέντων, υπήρξαν και άλλες ομάδες ή λαοί που ξεχώρισαν στη ναζιστική εξοντωτική ιδεολογία. Περισσότερο από όλους ήταν οι Ρομά, ή Τσιγγάνοι, με τον υπολογισμό της θανάτωσής τους να κυμαίνεται ανάμεσα στους 90.000 και το ενάμιση εκατομμύριο (ένας λόγος στον οποίο αποδίδεται ότι ο υπολογισμός αυτός είναι τόσο ευρύς, έχει να κάνει με την παραδοσιακή μυστικότητα και σιωπή μεταξύ των Ρομά σχετικά με τα όσα υπέφεραν). Αλλά ήταν η νομαδική τους ζωή παρά η υποτιθέμενη φυλετική τους καταγωγή – η οποία εξάλλου ήταν Άρια – αυτή που τους κατέστησε εχθρούς του καθεστώτος. Και πράγματι, στα τέλη του 1943, η Ναζιστική πολιτική εστίασε στους νομαδικούς Τσιγγάνους που δεν εγκαθίσταντο σε κάποια περιοχή και διακήρυξε πως οι Ρομά που είχαν εγκατασταθεί σε ένα συγκεκριμένο μέρος θεωρούνταν πολίτες αυτού του μέρους.

Έτσι τα «Έξι εκατομμύρια» δεν είναι –και ποτέ δεν προοριζόταν να είναι- ένας ακριβής υπολογισμός. Αλλά ο αριθμός αυτός ο οποίος πλέον έχει γίνει κομμάτι της δημόσιας συνείδησης για πάνω από 50 χρόνια δεν θα συνεχιζόταν να παρατίθεται αν δεν καθρέφτιζε κιόλας τις καταμετρήσεις των ερευνητών που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες και επιβεβαίωσαν αυτό τον χονδρικό υπολογισμό.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά τον Αύγουστο του 2013 στη Haaretz.

Πηγή: https://www.haaretz.com/jewish/holocaust-remembrance-day/6-million-where-is-the-figure-from-1.5319546