Jewish&IsraelStories
Aug 14, 20195 min
Updated: Feb 9, 2021
Σε ένα νέο, δεύτερο βιβλίο του για το «Ολοκαύτωμα που διαπράχθηκε με σφαίρες», ο Πατέρας Patrick Desbois απεικονίζει με ζοφερές λεπτομέρειες την ευθύνη των ντόπιων την εποχή που οι Ναζί εφάρμοζαν την Τελική τους Λύση. Tου MATT LEBOVIC, 11 Απριλίου 2018.
Για όλους τους λόγους του κόσμου, η πρώτη φάση του Ολοκαυτώματος (#Holocaust) υπήρξε υπόθεση μιας ολόκληρης κοινότητας θυτών που αναλήφθηκε από κοινού από τη Ναζιστική Γερμανία και χιλιάδες ανατολικοευρωπαίους συνεργάτες τους.
Όταν οι Ναζί εισέβαλαν στα σοβιετικά εδάφη το 1941, τα περιβόητα στρατόπεδα θανάτου δεν είχαν ακόμα κατασκευαστεί στην κατεχόμενη Πολωνία (#Poland). Προκειμένου να ξεκινήσει ο «πόλεμος της εξολόθρευσης» κατά των Εβραίων, κινητές μονάδες δολοφονιών – οι οποίες ονομάζονταν «Einsatzgruppen» (#Einsatzgruppen)— αναπτύχθηκαν με σκοπό τη διεξαγωγή σφαγών μεγάλης κλίμακας με όπλα. Σε πλήρη αντίθεση με τον μύθο ότι η γενοκτονία αυτή συνέβη υπό μυστικές συνθήκες, σε κάποιες πόλεις, χιλιάδες μη-Εβραίοι παρακολούθησαν το σφαγιασμό Εβραίων μέσα σε μια γιορτινή ατμόσφαιρα.
Συνήθως, οι «δράσεις» των Einsatzgruppen λάμβαναν χώρα σε Εβραϊκά νεκροταφεία ή στα περίχωρα των πόλεων. Σε σύγκριση με τα στρατόπεδα θανάτου που είναι περισσότερο συνδεδεμένα με το Ολοκαυτώμα, οι μαζικές εκτελέσεις αποτυπώθηκαν λεπτομερώς με φωτογραφίες και επίσημες αναφορές. Σχεδόν δύο εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν σε υπαίθριες σφαγές, αποτελώντας το ένα-τρίτο των έξι εκατομμυρίων θυμάτων της γενοκτονίας.
«Ακόμα και σήμερα λέγεται σε αυτές τις πρώην περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης ότι οι δολοφονίες έγιναν με μυστικότητα», γράφει ο Πατέρας Patrick Desbois στο νέο του βιβλίο, «In Broad Daylight: The Secret Procedures Behind the Holocaust by Bullets.»
Δημοσιευμένο τον Ιανουάριο, το «In Broad Daylight» συνιστά το δεύτερο μέρος του βιβλίου του Desbois του 2008 με τίτλο «The Holocaust by Bullets», βασισμένου στις έρευνες του ρωμαιοκαθολικού ιερέα γύρω από τις σφαγές των Einsatzgruppen στην Ουκρανία. Για το νέο του βιβλίο, ο Desbois άντλησε στοιχεία ερευνών σε επτά χώρες όπου έδρασαν οι Einsatzgruppen, δίνοντας έμφαση στο ρόλο των μη-Γερμανών ανδρών και γυναικών που διευκόλυναν τις εκτελέσεις.
Μέσα στο 2018, ο συγγραφέας του βιβλίου βοήθησε στη διεξαγωγή ενός εκπαιδευτικού σεμιναρίου που πραγματοποιούταν για ξεναγούς στο πρώην στρατόπεδο θανάτου του Άουσβιτς-Μπίρκεναου στην Πολωνία, όπου οι Ναζί δολοφόνησαν ένα εκατομμύριο Εβραίους στους θαλάμους αερίων. Κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας αυτής εκπαίδευσης τον Ιανουάριο, 130 ξεναγοί έμαθαν για το «Ολοκαύτωμα που διαπράχθηκε με σφαίρες» που μέσα σε ένα ορισμένο διάστημα μηνών «εξελίχθηκε» στην κατασκευή έξι στρατοπέδων θανάτου.
Αν και ο Desbois αναγνώρισε εκατοντάδες τόπους μαζικών εκτελέσεων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος στην Πολωνία, το κυρίως μέρος της δουλειάς του αφορούσε την ανατολική Πολωνία. Από το 2004, η ερευνητική του ομάδα πήρε συνεντεύξεις από σχεδόν 4.000 αυτόπτες μάρτυρες στις εκτελέσεις των Einsatzgruppen, συμπεριλαμβανομένων γηραιότερων ανδρών και γυναικών που παραδέχτηκαν ότι είχαν συνεργαστεί με τους Ναζί.
«Η μνήμη επιβίωση μεταξύ αυτών των ανθρώπων», είπε ο Desbois για τους μάρτυρες της γενοκτονίας, συμπεριλαμβανόμενων αυτών που ήταν στα νιάτα τους εκείνη την εποχή.
«Στα μικρά σοβιετικά χωριά, τα παιδιά δεν παρακολουθούσαν τη γενοκτονία των Εβραίων στην τηλεόραση. Πήγαιναν στα διπλανά χωράφια και την έβλεπαν με τα μάτια τους», έγραψε ο Desbois προσθέτοντας ότι στα αγόρια ανέθεταν να φέρνουν σφαίρες για τους εκτελεστές κατά τη διάρκεια των μαζικών εκτελέσεων. «Η δυνατότητα να βλέπεις μαζικές δολοφονίες άλλων χωρίς να παίρνεις ευθύνη είναι προγενέστερη των ΜΜΕ», έγραψε ο διάσημος ιερέας.
«Σταθμοί του Σταυρού».
Το 2004 ο Desbois ίδρυσε την οργάνωση Yahad In-Unum (Μαζί σε Ένα), βασισμένος στην αποστολή του να εντοπίσει και να σημαδέψει τα μέρη όπου έλαβαν χώρα οι εκτελέσεις των Einsatzgruppen στο Ολοκαύτωμα. Έκτοτε, ο ιερέας και οι ερευνητές του εφάρμοσαν τις μεθόδους τους στο διαλυμένο από τον πόλεμο Ιράκ, παίρνοντας συνεντεύξεις από επιζώντες Yazidi της γενοκτονικής εκστρατείας του Ισλαμικού Κράτους.
Το βιβλίο «In Broad Daylight» οργανώθηκε σύμφωνα με μια «συνήθη» επιχείρηση Einsatzgruppen, ξεκινώντας με τη «Νύχτα πριν» και τελειώνοντας με την «Ημέρα μετά». Μέσα σε αυτό το χρονοδιάγραμμα, κάποιοι συνεργάτες των Ναζί εκτελούν φαινομενικά αδιάφορα καθήκοντα – οι μάγειρες και οι κλητήρες – ενώ άλλοι εξαπολύουν τον τρόμο στους Εβραίους γείτονές τους, όπως απεικονίζεται σε ένα κεφάλαιο που έχει τον τίτλο «Οι Βιασμοί».
Προκειμένου να εντοπίσουν πιθανούς αυτόπτες μάρτυρες, οι ερευνητές του Yahad In-Unum ξεκινούσαν συνήθως με τα γερμανικά ή τα σοβιετικά αρχεία. Σε εκατοντάδες περιπτώσεις η μαρτυρία οδηγούσε την ομάδα να προσδιορίσει όχι μόνο το που συνέβησαν οι μαζικές εκτελέσεις αλλά και να αποκαλύψουν ό,τι είχε απομείνει από τις σφαίρες στο έδαφος.
Σε αντίθεση με τις σχετικά μυστικές συνθήκες που επικρατούσαν μέσα στα στρατόπεδα θανάτου, οι σφαγές των Einsatzgruppen συγκέντρωναν το ενδιαφέρον πολλών κοινοτήτων, σύμφωνα με τον Desbois. Σε κάποιους τόπους, το Ολοκαύτωμα ξετυλίχτηκε με «γιορτινά» ή ημι-θρησκευτικά υπονοούμενα, όπως την οργάνωση αιματοβαμμένων διαδρομών «των Παθών» μέσα από τις πόλεις, ή αναγκάζοντας τους Εβραίους να δίνουν παραστάσεις στο χείλος των μαζικών τους τάφων.
«Οι Γερμανοί στις ανατολικές περιοχές δεν θα μπορούσαν να μη γνωρίζουν ότι όσοι βιάζονταν να πάνε να χαζέψουν τους Εβραίους να δολοφονούνται, μερικές φορές μέχρι και στο χέιλος των τάφων, έκαναν και ξαναέκαναν τον σταυρό τους», έγραψε ο Desbois. «Συνειδητά ή μη, οργάνωναν ένα ταμπλό βιβάν, μια ζωντανή εικόνα μιας αντεστραμμένης αναπαράστασης των Σταθμών του Σταυρού».
Δεν υπήρξε ρόλος που να παίχτηκε από τους συνεργάτες που να ήταν τόσο μικρός που να μην ενδιέφερε τον συγγραφέα. Στο κεφάλαιο «Ένα στρώμα από σανίδες», ο Desbois πραγματεύεται τη χρήση ξύλινων σανιδών που τοποθετούνταν πάνω από τους λάκκους κατά τη διάρκεια των εκτελέσεων. Μετά τη διεξαγωγή εκατοντάδων συνεντεύξεων, έφτασε σε έναν μάρτυρα που ανέφερε αυτές τις σανίδες. «Στον λάκκο είχε τοποθετηθεί μια τάβλα πάνω στην οποία ο Εβραίος έπρεπε να πατήσει γυμνός», είπε ο μάρτυρας στον Desbois, αναφερόμενος στη σφαγή των 2.000 Εβραίων του Bolekhov, στην Ουκρανία, που έλαβε χώρα στο εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης. «Ακόμα θυμάμαι τις εβραϊκές οικογένειες που κρατιούνταν χέρι-χέρι», είπε ο μάρτυρας. «Έπειτα πυροβολούνταν στο κεφάλι από πίσω και έπεφταν στο λάκκο. Υπήρχαν λίγοι Εβραίοι μέσα στον λάκκο που έπρεπε να τοποθετούν τα πτώματα σε σειρές.»
«Ένα Ανθρώπινο Σφαγείο».
Σε ένα άλλο κεφάλαιο με τον τίτλο «Ο Απολυμαντής», ο Desbois εξήγησε πως οι μονάδες δολοφονιών των SS έβαζαν τις τοπικές κοινότητες να «καθαρίζουν» μετά από κάθε σφαγή. Προτού λεηλατηθούν τα εβραϊκά σπίτια και υπάρχοντα, γίνονταν προσπάθειες να σβηστούν οι αποδείξεις ότι χιλιάδες άνθρωποι είχαν δολοφονηθεί.
«Οι μπανιέρες που ξηλώνονταν από τα σπίτια των Εβραίων χρησίμευαν ως δοχεία ασβέστη που μεταφερόταν στους μαζικούς τάφους όπου είχαν δολοφονηθεί οι Εβραίοι», έγραψε ο Desbois. «Για λίγες μέρες, ολόκληρο το χωριό έμοιαζε να είχε μεταμορφωθεί σε ένα ανθρώπινο σφαγείο. Ένα σφαγείο που έπρεπε να απολυμανθεί μετά το έγκλημα». Σύμφωνα με τον Desbois, οι έρευνες του έφτασαν σε πολλούς ανθρώπους «που γέμιζαν τάφους», αλλά λίγοι παραδέχονται ότι μετέφεραν τους Εβραίους στους τόπους των εκτελέσεών τους ή σε φορτηγά ή σε βαγόνια. Για αυτούς στην πόλη που δεν υπήρξανε αυτόπτες των σφαγών οι ίδιοι, οι αποδείξεις του τι είχε συμβεί ήταν ορατές στους δρόμους για μέρες ολόκληρες.
«Χρειάστηκε μια μεγάλη προσπάθεια όλου του χωριού για να βγούνε τα έπιπλα από τα εβραϊκά σπίτια και να πάνε όλα στην αυλή του σχολείου για να πουληθούν», έγραψε ο Desbois. «Η πώληση των εβραϊκών πραγμάτων όχι μόνο δεν ήταν μυστική ή διακριτική ή καμουφλαρισμένη αλλά λάμβανε χώρα μέρα μεσημέρι, στο κέντρο της σοβιετικής ζωής… Στο μέρος όπου όλοι πηγαίνανε για να κάνουν τα καθημερινά τους ψώνια, τα υπάρχοντα των δολοφονημένων Εβραίων πουλιούνταν σε δημοπρασίες χωρίς καμία ντροπή».